48 Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o. Suplementacja, maści, plastry CO FIZJOTERAPEUTA POWINIEN WIEDZIEĆ O LEKACH PRZECIWBÓLOWYCH Ból jest subiektywnym i przykrym dla człowieka doświadczeniem czuciowym i emocjonalnym związanym z uszkodzeniem tkanek. W dobie postępu medycyny pacjenci oczekują skutecznego leczenia przeciwbólowego, a podany lek powinien działać szybko i być bezpieczny. Podstawą skutecznego leczenia bólu jest rozpoznanie jego rodzaju i natężenia – w zależności od tego dobierana jest terapia. W tym celu konieczna jest znajomość metod pomiaru natężenia bólu. Najczęściej stosowana jest skala numeryczna (numerical rating scale – NRS), w której pacjent określa na skali od 0 do 10 nasilenie bólu (0 – brak bólu, 10 – ból najgorszy, jaki pacjent może sobie wyobrazić). Inną używaną metodą pomiaru bólu jest skala wizualno-analogowa (visual analogue scale – VAS): na kartce rysuje się odcinek o długości 10 cm i oznacza się końce – początek to cyfra 0 oznaczająca brak bólu, na końcu znajduje się liczba 10 oznaczająca ból nie do zniesienia. Pacjent sam zaznacza, jakie nasilenie ma ból w jego odczuciu. Obie opisane metody są bardzo proste i łatwe do przeprowadzenia. W użyciu są również inne techniki pomiaru natężenia bólu – skala słowna, skala Wonga-Bakera, skala Doloplus. W leczeniu stosuje się analgetyki, czyli typowe leki przeciwbólowe, oraz koanalgetyki – środki niebędące lekami przeciwbólowymi, które jednak poprzez swoje działanie wspomagają leki analgetyczne. W 1986 r. Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization – WHO) wprowadziła pojęcie drabiny analgetycznej (tab. 1). Jest to schemat leczenia bólu za pomocą leków, który początkowo był używany jedynie w odniesieniu do bólu nowotworowego. Obecnie odnosi się do leczenia większości dolegliwości bólowych. Obecnie na rynku dostępnych jest – zarówno bez recepty, jak i na receptę – wiele preparatów przeciwbólowych. Stosowane są środki w formie tabletek, czopków, kropli, maści, żeli, plastrów, zastrzyków domięśniowych czy dożylnych. Jednak bez względu na stosowaną formę leku podstawą leczenia bólu jest indywidualny dobór leczenia do każdego pacjenta. Jeżeli ból ma małe nasilenie, stosuje się leki z I stopnia drabiny analgetycznej, w przypadku większego nasilenia – specyfiki ze stopnia II i III. I stopień drabiny analgetycznej – leki NIEOPIOIDOWE Do leków nieopioidowych należą paracetamol oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Jest to najpowszechniej stosowana grupa leków, również dzięki szerokiej dostępności do leczenia i możliwości zakupu wielu preparatów bez recepty. Paracetamol. Lek wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, nie ma działania przeciwzapalnego. Dzięki mechanizmowi działania nie powoduje zapalenia błony śluzowej żołądka, z tego powodu ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego jest małe. W stosunku I stopień lek nieopioidowy II stopień słaby opioid III stopień silny opioid Tab. 1. Stopnie drabiny analgetycznej
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMwMjc0Nw==