50 Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o. Suplementacja, maści, plastry do doustnego stosowania leków są nudności, wymioty, zaburzenia połykania. W przypadku zastosowania leków doustnych najczęściej dochodzi do powikłań ze strony przewodu pokarmowego – bólów brzucha, nudności. Groźnym powikłaniem jest krwawienie z przewodu pokarmowego (najczęściej w wyniku stosowania NLPZ). Leki stosowane w postaci maści w wielu przypadkach są skuteczne, a zwykle znacznie bezpieczniejsze niż leki przyjmowane ogólnoustrojowo. Objawem niepożądanym po zastosowaniu tej formy leku może być skórna reakcja alergiczna, niekiedy nadwrażliwość leczonego miejsca na światło. Dzięki zastosowanej formie leku nie dochodzi do powikłań ze strony układu pokarmowego oraz układu krążenia. Najlepiej udokumentowaną skuteczność mają preparaty miejscowe zawierające ketoprofen oraz diklofenak. Leki przeciwbólowe mogą być również stosowane w formie czopków. Lek po zastosowaniu wchłania się przez błonę śluzową odbytu do układu krążenia, omijając przejście przez wątrobę. Podanie leku w czopku jest szczególnie zalecane w przypadku dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, jednak takie stosowanie leków jest najczęściej mało komfortowe dla pacjenta. W niektórych sytuacjach konieczne jest zastosowanie leków we wstrzyknięciu (podskórnym, domięśniowym, dożylnym, dokanałowym itp.). Stosowanie dawek wyższych niż zalecane nie zwiększa efektu przeciwbólowego. Może się jedynie przyczynić do powstania objawów niepożądanych zastosowanego preparatu. Jeżeli działanie leku jest niewystarczające, należy zmodyfikować terapię, lub ponownie zastanowić się nad weryfikacją rozpoznania. Zawsze należy stosować lek wg wskazań; zwracać uwagę, jak leki powinny być zażywane (na czczo, po posiłku, przerwa między innymi farmaceutykami). Konieczny jest też właściwy odstęp między kolejnymi dawkami analgetyku. Nie wolno kruszyć lub dzielić leków o przedłużonym działaniu (modified release – MR; slow release – SR). Czy leki można ze sobą łączyć Aby leczenie było skuteczne, nie musi być politerapią. Jednak niekiedy połączenie leków pozwala na skuteczniejszą kontrolę bólu, ponadto połączenie preparatów umożliwia zmniejszenie stosowanych dawek, co skutkuje mniejszą ilością występujących powikłań. Najczęściej kojarzone są ze sobą leki z grupy NLPZ – substancje te działają w jednym mechanizmie (hamowanie cyklooksygenaz), tak więc ich łączenie przynosi jedynie zwiększone ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych, a nie zmniejsza bólu. Sytuację jeszcze bardziej pogarszają sami pacjenci, gdyż wiele z preparatów z wymienianej grupy dostępnych jest w naszym kraju bez recepty, przez co chętnie zażywanych przez chorych bez konsultacji ze specjalistą. Połączenie dwóch leków z grupy NLPZ nie jest zalecane, natomiast można je łączyć z paracetamolem. Szczególnie polecanym połączeniem jest równoczesne stosowanie paracetamolu oraz tramadolu (na rynku są dostępne preparaty łączące dwa leki w jednej tabletce). Nie zaleca się łączenia słabych opioidów z silnymi. Podczas terapii przeciwbólowej pacjenta należy zawsze dobierać leczenie indywidualnie dla każdego chorego, w zależności od nasilenia bólu, chorób towarzyszących, preferencji chorego. Pomocna w stopniowaniu leków jest drabina analgetyczna. Należy zawsze pamiętać o dodatkowych metodach wpływających na dolegliwości bólowe u chorego, o doborze odpowiedniej fizykoterapii, systematycznych ćwiczeniach oraz edukacji pacjenta. lek. med. Joanna Gładczak Bibliografia dostępna w siedzibie wydawnictwa.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMwMjc0Nw==