72 Copyright by Forum Media Polska Sp. z o.o. Podologia STOPA WYDRĄŻONA Obraz kliniczny oraz postępowanie diagnostyczne Ludzkie stopy mają ogromne znaczenie w funkcjonowaniu całego organizmu. To na nich spoczywa trud utrzymania ciężaru ciała. Współcześnie nie poświęca się odpowiedniego zainteresowania działaniom profilaktycznym służącym stopom. Odstępstwa od norm są bagatelizowane, a jeśli pojawiają się dolegliwości, zdarza się, że pacjenci liczą na samoistne ich ustąpienie. Refleksja zazwyczaj przychodzi dopiero w momencie, gdy nieprawidłowości przybierają nieodwracalny charakter. Stopa wydrążona nie należy do najlepiej rozpoznawanych i opisanych wad postawy. Występuje rzadziej niż płaskostopie będące częstym i szeroko komentowanym problemem. Deformacja ta powoduje bardziej uciążliwe niż płaskostopie dolegliwości i wykazuje tendencje do poważniejszych powikłań. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie etiologii, obrazu klinicznego oraz postępowania diagnostycznego stopy wydrążonej w oparciu o przypadek czternastoletniej pacjentki. Stopa wydrążona Stopa wydrążona to wspólne określenie schorzenia występującego w kilku różnych postaciach klinicznych. Cechą dla wszystkich form tej wady jest nadmiernie uniesiony łuk w płaszczyźnie strzałkowej, który nie ulega spłaszczeniu na skutek obciążenia masą ciała [1, 2]. Zdarzają się przypadki, gdy uniesionemu wysklepieniu stopy nie towarzyszą żadne dodatkowe nieprawidłowości. Wówczas wysoki łuk traktuje się wyłącznie jako cechę morfologiczną i nie rozpatruje się go w kategoriach choroby. Taki kształt stopy może być spowodowany podwyższoną wartością kąta zawartego pomiędzy osią kości piętowej a podłożem. W przypadku stopy płaskiej wartość kąta wynosić może poniżej 10°, przy stopie wydrążonej wartość przewyższa 25°, według niektórych źródeł 30° (rys. 1) [1, 3]. Stopa wydrążona w najprostszej postaci obejmuje deformacje występujące tylko w płaszczyźnie strzałkowej. Można tu wyodrębnić postać przednią, tylną oraz mieszaną, w zależności od lokalizacji dominującego zniekształcenia [2, 4]. Odrębnym wariantem stopy wydrążonej jest kompleks deformacji zawierający element szpotawości tyłostopia. Często zdarza się, że zniekształcenie dotyczy jednocześnie przedniej i tylnej części stopy. Patogeneza i czynniki predysponujące do wystąpienia wady Czynniki neurologiczne. Szacuje się, że nawet dwie trzecie przypadków patologicznie uniesionego łuku stopy uwarunkowane są nieprawidłowościami neurologicznymi [5]. Spośród wszystkich schorzeń układu nerwowego korelujących z przypadkami stopy wydrążonej szczególną uwagę zwraca częstość występowania choroby Charcota-Mariego-Tootha Rys. 1. Kąt piętowy w stopie wydrążonej Taki kształt stopy może być spowodowany podwyższoną wartością kąta zawartego pomiędzy osią kości piętowej a podłożem. W przypadku stopy płaskiej wartość kąta wynosić może poniżej 10°, przy stopie wydrążonej wartość przewyższa 25°, według niektórych źródeł 30° (rys. 1) [1, 3]. Stopa wydrążona w najprostszej postaci obejmuje deformacje występujące tylko w płaszczyźnie strzałkowej. Można tu wyodrębnić postać przednią, tylną oraz mieszaną, w zależności od lokalizacji dominującego zniekształcenia [2, 4]. Odrębnym wariantem stopy wydrążonej jest kompleks deformacji zawierający element szpotawości tyłostopia. Często zdarza się, że zniekształcenie dotyczy jednocześnie przedniej i tylnej części stopy. PATOGENEZA I CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE DO WYSTĄPIENIA WADY Czynniki neurologiczne Szacuje się, że nawet dwie trzecie przypadków patologicznie uniesionego łuku stopy uwarunkowane są nieprawidłowościami neurologicznymi [5]. e Spośród wszystkich schorzeń układu nerwowego korelujących z przypadkami stopy wydrążonej szczególną uwagę zwraca częstość występowania choroby Charcota-Mariego-Tootha (CMT). Jest to najczęstsza przyczyna neurologiczna manifestująca się takiego rodzaju deformacją stopy [2, 5–7]. Choroba Charcota-Mariego- -Tootha to dziedziczna neuropatia czuciowo-ruchowa, objawiająca się zwolnieniem tempa przewodnictwa nerwowego, co poważnie zaburza równowagę mięśniową. Stopa wydrążona to najbardziej charakterystyczny objaw, silnie utożsamiany z CMT [5]. e Choroba Déjerine-Sottasa, która podobnie jak CMT jest rodzajem dziedzicznej neuropatii powodującej wyniszczenie mięśni i deformacje szkieletowe [2]. e Ataksja Friedreicha – choroba ma charakter dziedziczny, wywołuje postępującą degenerację w układzie nerwowym [1, 5, 8]. e Poliomyelitis – postać porażenna choroby może spowodować selektywną destrukcję motoneuronów, co skutkuje zachwianiem równowagi mięśniowej. e Syndrom uszkodz degener e Wszelkie kadzając sekwenc e Wady st takie jak czy uwię e Porażen dotknięt żoną [4] mogą za wienie s lowego Przyczyn e Przykur podudzi e Rany mia e Niektóre e Wadliwy szyjki ko e Uszkodz dłowo w e Urazy m długiego e Niepow ustawien Pozostał e Wada w miernie u rech kom nego zg e Przyczy ślono w tyczna, ewentua rologicz nym [1, 5 Wpływ zab dolnej, kręg W przyp dzi do istot z bolesnym tegię chod proporcji t niesienia. C obciążany nia podpar chodzą nie mają niepe niż osoby z RĄŻONA Rys. 1. Kąt piętowy w stopie wydrążonej › maj 2016 ‹
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMwMjc0Nw==