Epidemiologia przewlekłej niewydolności żylnej
Przewlekła niewydolność żylna stanowi zespół syndromów, które opierając się na kalkulacjach badaczy, dotykają blisko połowy Polaków. Po analizie przypadków 40 000 pacjentów tę nieprawidłowość stwierdzono u niemal 51% kobiet i ponad 38% mężczyzn [1].
Na powstawanie i rozwój PNŻ mają wpływ najczęściej trzy czynniki: genetyka, nadwaga i otyłość oraz styl życia. O ile nie mamy wpływu na uwarunkowania genetyczne, o tyle możemy obniżyć ryzyko powstawania i pogłębiania się PNŻ, obniżając masę pacjenta oraz aktywizując go ruchowo.
Za przewlekłą niewydolność żylną uważa się stan będący następstwem długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych oraz wzrostu ciśnienia żylnego. Początkowo objawia się on opuchlizną zauważaną wokół kostek, szczególnie w godzinach wieczornych. W dalszym etapie chorzy skarżą się na bolesność goleni, skurcze mięśni oraz coraz bardziej widoczne żylaki podskórne. Zaawansowany proces przewlekłej niewydolności żylnej obejmuje m.in. stwardnienie skóry, brunatne przebarwienia, zmiany zapalne aż po owrzodzenie żylne, czyli trudno gojące się rany.
R e k l a m a
Teorie powstawania przewlekłej niewydolności żylnej
Na przestrzeni lat zmieniały się teorie co do przyczyn przewlekłej niewydolności żylnej. Obecnie większość badaczy stoi na stanowisku, iż rozwój zmian troficznych w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej jest spowodowany zmniejszeniem prędkości przepływu krwi w naczyniach włosowatych, co powoduje wzrost adhezji krwinek białych do śródbłonka naczyniowego. Rezultatem tego procesu jest zamknięcie naczynia włosowatego oraz aktywacja leukocytów i komórek śródbłonka. Pogłębianie się opisanego schematu prowadzi natomiast do dewastacji śródbłonka, zaniku spójności ściany naczyń włosowatych, zwiększenia przepuszczalności, a także większego przesączania płynu i składników wielkocząsteczkowych poza naczynia. Jest to tzw. teoria pułapki leukocytarnej, która została opracowana przez Coleridge’a-Smitha i wsp.
W ocenie zaawansowania przewlekłej choroby żylnej kończyn dolnych najczęściej używaną i najbardziej pomocną klasyfikacją w opisie i porównywaniu zaawansowania choroby jest klasyfikacja CEAP [2].
Co to jest kompresjoterapia?
Kompresjoterapia to terapia wykorzystująca zewnętrzny nacisk w celu wywołania efektu terapeutycznego [3]. Ma charakter stopniowany, powtarzalny i możliwie stały. Kompresjoterapia wykorzystuje m.in. specjalistyczne opaski uciskowe oraz gotowe medyczne wyroby uciskowe.
Rolą kompresjoterapii w przewlekłej niewydolności żylnej jest zmniejszenie obrzęku kończyn dolnych, niwelowanie objętości zalegającej krwi żylnej, przyspieszenie przepływu żylnego oraz ograniczenie zakresu refluksu żylnego [4]. Ponadto dzięki specjalistycznym zabiegom z zastosowaniem kompresjoterapii zostaje usprawniona obwodowa funkcja pompy mięśniowo-stawowej, mikrokrążenie ulega poprawie, zwiększa się drenaż limfatyczny i cofa się dermatoliposkleroza.
Przeciwwskazania do zastosowania u konkretnego pacjenta kompresjoterapii są następujące:
- choroby tętnic,
- owrzodzenia o etiologii tętniczej,
- owrzodzenia o etiologii mieszanej,
- mikroangiopatia cukrzycowa,
- bolesność w czasie noszenia opaski uciskowej.
Działanie wyrobów gotowych i opasek
Opaski uciskowe stosowane do kompresjoterapii przewlekłej niewydolności żylnej są wykonane ze specjalistycznych tkanin gwarantujących utrzymanie zamierzonego efektu terapeutycznego.
Na rynku występują różnorodne wyroby używane do kompresjoterapii manualnej. Biorąc pod uwagę rozciągliwość tworzywa, z którego są wykonane opaski uciskowe, dzieli się je na:
- ultra (poniżej 30%) i mało rozciągliwe (między 40 a 90%),
- średnio rozciągliwe (między 100 a 130%),
- bardzo rozciągliwe (między 150 a 200%).
Za pomocą takich opasek można tworzyć systemy wielowarstwowe (dwu-, trzy-, czterowarstwowe), w zależności od potrzeb indywidualnego pacjenta.
O wyborze konkretnego produktu do kompresji decyduje kilka czynników, a jednym z najważniejszych jest aktywność fizyczna pacjenta. W przypadku osób leżących konieczne jest zastosowanie wyrobów wywołujących ucisk w czasie spoczynku – w taki sposób najskuteczniej będą zapobiegać refluksowi żylnemu.
W przypadku pacjenta aktywnego najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie produktu wspierającego działanie pompy mięśniowo-stawowej. Taki efekt otrzyma się, stosując opaski słabo rozciągliwe (poniżej 100% rozciągliwości).
O wyborze opaski uciskowej decyduje także przeznaczenie produktu, czyli m.in. sposób jego zakładania oraz długość używania.
Podsumowanie
Kompresjoterapia w przypadku przewlekłej niewydolności żylnej na każdym etapie jej rozwoju powinna być terapią podstawową, umożliwiającą pacjentowi względnie sprawne funkcjonowanie.
- Jawień A., Grzela T. Epidemiologia przewlekłej niewydolności żylnej. Przewodnik Lekarski 2004.
- https://ptchn.com.pl/wp-content/uploads/2018/12/Wytyczne-postepowania-klinicznego-Europejskiego-Towarzystwa-Chirurgii-Naczyniowej.pdf
- Vin F., Benigni J.P. Compression therapy. International Consensus Document Guidelines according to scientific evidence based on the article from the International Angiology, 2004.
- Hach W. Chirurgia żył. Podręcznik dla chirurgów ogólnych, chirurgów naczyniowych, angiologów, dermatologów i flebologów. red. wyd. polskiego Mieczysław Szostek. T. 1. 2009.
