Leczenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego w medycynie chińskiej

PMS został zdefiniowany jako zespół objawów pojawiających się po owulacji, czyli od kilku do kilkunastu dni przed miesiączką, i znikających samoistnie podczas krwawienia. Czas ich trwania jest zmienny, mogą się one utrzymywać od 1 do 14 dni. Symptomy mogą mieć charakter fluktuacyjny i zmieniać się z miesiąca na miesiąc oraz mieć różny stopień nasilenia.

Występujące powszechnie objawy można podzielić na kilka kategorii. Najczęściej spotykane są symptomy: ze strony układu pokarmowego, związane z gospodarką wodną organizmu, gorąca we krwi (jest to jeden z syndromów w medycynie chińskiej), chorobowe oraz brak równowagi emocjonalnej. Poniżej wymienione zostały najczęstsze objawy oraz propozycje punktów akupunkturowych, które mogą być zastosowane w leczeniu.

1. Objawy ze strony układu pokarmowego:

• biegunka, zaparcia, wzdęcia, nudności, wymioty, pełność w nadbrzuszu, niekontrolowane jedzenie,
• stosowane punkty akupunkturowe: Liv 3, LI 4, Sp 14, St 24, St 25, St 41.

2. Objawy związane z gospodarką wodną organizmu:

• obrzęki, przybieranie na wadze, ociężałość,
• stosowane punkty akupunkturowe: Liv 3, Sp 9, Lu 5, SJ 5, GB 41, St 28, Ren 9.

3. Objawy gorąca we krwi oraz zbuntowanego przepływu:

• krwawienia z nosa, pokrzywka, zaczerwienione oczy, trądzik, wykwity skórne, świąd, zawroty głowy, owrzodzenia jamy ustnej,
• stosowane punkty akupunkturowe: Liv 2, Liv 3, LI 11, Sp 10, PC 6-8.

4. Objawy chorobowe:

• przeziębienie, grypa,
• stosowane punkty akupunkturowe: Lu 1, Lu 7, Lu 8, LI 4, LI 11, LI 15, SJ 5.

5. Brak równowagi emocjonalnej, w szczególności:

• depresja, złość, wybuchy płaczu, podrażnienie, zmiany nastroju, zmęczenie, wrogość,
• stosowane punkty akupunkturowe: Liv 3, LI 4, Du 20, Yin Tan, Liv 2, Ren 6, Sp 6, Pc 6.

W medycynie zachodniej etiologia PMS pozostaje niejasna, jednak prawdopodobnie przyczyną objawów są zaburzenia hormonalne pojawiające się pod koniec cyklu miesiączkowego. Do czynników mających wpływ na wystąpienie PMS można zaliczyć: depresję, choroby psychiczne lub alkoholizm w wywiadzie rodzinnym, zakończenie długotrwałej antykoncepcji doustnej, niestabilne poziomy progesteronu lub estrogenu, niedobór minerałów lub witamin oraz wysoki poziom prostaglandyn.

Jeżeli chodzi o leczenie, dotychczas nie udało się znaleźć zadowalającego rozwiązania. Wśród stosowanych terapii należy wymienić: leczenie hormonalne (progesteron, testosteron, doustną antykoncepcję), leki przeciwbólowe i suplementy (NLPZ, witaminy, leki uspokajające, antydepresanty) oraz inne techniki (akupunktura, joga, hipnoza, psychoterapia, leczenie dietetyczne). W tym artykule oczywiście skupiamy się na leczeniu PMS za pomocą akupunktury. 

Diagnoza i leczenie w TCM

Aby odpowiednio leczyć i diagnozować pacjentki, niezbędne jest zrozumienie przebiegu meridianów, chińskiej fizjologii cyklu miesiączkowego (zdj. 1) oraz zasad leczenia wybranych zaburzeń. Rozpoczynając od początku cyklu miesiączkowego, w TCM przyjmuje się, że czas po menstruacji jest czasem względnego niedoboru krwi oraz Yin. Pierwsze dwa tygodnie są przeznaczone na uzupełnienie tych substancji, po czym dochodzi do owulacji oraz do przemiany Yin w Yang. Następnie zachodzi aktywizacja Qi wątroby i nerek (czas przed miesiączką). Przebieg menstruacji wskazuje na stan Qi i krwi. Jeżeli przebiega ona bezboleśnie, substancje te przepływają swobodnie i występują w odpowiedniej ilości.

Dodatkowo w medycynie chińskiej istnieje następujące powiedzenie: U dojrzewającej kobiety obwiniaj nerki, u młodej dorosłej obwiniaj wątrobę, a u starszej kobiety obwiniaj śledzionę. Oznacza to, że problemy ginekologiczne w wieku nastoletnim najczęściej wynikają z zaburzeń nerek i poprzez ten meridian powinny być leczone. W wieku 21–35 lat najczęściej za zaburzenia odpowiada wątroba, a w starszym wieku problemy wynikają z wyczerpania śledziony (zdj. 2).

Jeżeli chodzi o sam zespół napięcia przedmiesiączkowego, to bardzo często widać w nim wzorce z udziałem zastoju Qi wątroby, wśród których należy wymienić: zastój Qi wątroby z niedoborem Yin i krwi, dysharmonię pomiędzy wątrobą, śledzioną i żołądkiem oraz ogień wątroby. Zastój Qi powstaje na podłożu względnego niedoboru krwi, która przed miesiączką gromadzi się w macicy. Doprowadza to do zaburzeń pomiędzy Yin i Yang, meridianami Ren i Chong oraz pomiędzy wątrobą, śledzioną i...