Podstawowym podziałem zabiegów jest kryterium wykonania operacji przez powłoki brzuszne lub przez pochwę. Wskazanie do operacji zachodzi w przypadkach nagłych i zaplanowanych. Operacje nagłe obejmują przypadki, kiedy symptomy narastają gwałtownie, co może być niebezpieczne dla życia pacjentki, np. ciąże pozamaciczne, torbiele, guz jajnika, uszypułowany mięśniak macicy. Jednak w innych przypadkach – stanów przednowotworowych, nowotworów łagodnych czy chorób, które przyczyniają się do dyskomfortu pacjentki – można kobietę wcześniej przygotować, co wpłynie na jej szybszy powrót do zdrowia zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. W celu przyspieszenia rekonwalescencji pooperacyjnej zaleca się podjęcie jak najszybszej rehabilitacji, jeszcze w czasie pobytu w szpitalu.
REKLAMA
Cele rehabilitacji pooperacyjnej
Brak w literaturze publikacji naukowych potwierdzających skuteczność rehabilitacji po operacjach ginekologicznych prowadzonych przez fizjoterapeutów. Jej głównym celem jest przede wszystkim zapobieganie powikłaniom po zabiegu, przyspieszenie gojenia się rany, wchłaniania płynu wysiękowego i przywrócenie sprawności pacjenta sprzed zabiegu. Zabiegi fizjoterapeutyczne powodują poprawę przepływu płynów ustrojowych, przekrwienia, uelastycznienia blizn i zmian łącznotkankowych.
Budowa dna miednicy
Miednica zamknięta jest od spodu przez mięśnie dna miednicy. Zbudowana jest z elementów kostnych, takich jak: kość krzyżowa, po dwie kości kulszowe, biodrowe i łonowe, tworzących razem zamknięty pierścień. Kości miedniczne są największymi i najszerszymi kośćmi szkieletu. Miednica to sztywny zrąb, do którego są przyczepione narządy wewnętrzne. Jej boczne ściany są wypełnione przez: mięsień zasłaniacz wewnętrzny (musculus obturator internus), mięsień biodrowy (musculus iliacus) i gruszkowaty (musculus piriformis). Otwór miednicy mniejszej jest zamknięty przez mięśniowo-powięziowy twór o motylkowatym kształcie nazywany dnem miednicy.
Mięśnie dna miednicy są zbudowane z sieci włókien mięśniowych wyścielających spód miednicy. Zamykają tułów od dołu w celu utrzymania narządów wewnętrznych w odpowiedniej pozycji. Są przymocowane do spojenia łonowego, kości guzicznej i guzów kulszowych. Dno miednicy jest unerwione przez nerw sromowy. Grubość struktury mięśniowej nie jest na całej powierzchni taka sama, waha się od ok. 1 do 4 cm. Wśród włókien mięśniowych wyróżnia się typ włókien wolnokurczliwych oraz szybkokurczliwych. Występują dwa rodzaje włókien mięśni szybkokurczliwych wchodzących w skład mięśni dna miednicy: glikolityczno-tlenowe (typu IIA lub FOG) i glikolityczne (typu IIX lub FG). Mięśnie dna miednicy są starą filogenetycznie grupą mięśniową, która wraz ze zmianą stylu życia człowieka i uzyskaniem wyprostowanej sylwetki uzyskała nowe zadania do spełnienia. To swoisty hamak, który utrzymuje od spodu tułów i stabilizuje narządy wewnętrzne.
Mięśnie powierzchowne krocza to:
- parzysty mięsień poprzeczny powierzchowny krocza (musculus transversus perinei superficialis) – do jego funkcji należy napinanie środka ścięgnistego, środek ścięgnisty występuje na linii łączącej guzy kulszowe, ok. 1,5 cm od odbytu w stronę pochwy, ponadto jest miejscem przyczepu wielu mięśni dna miednicy;
- mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu (musculus sphincter ani externus) – bierze udział w procesie zamykania jelita, gdy występuje silne parcia na stolec lub podczas wstrzymywania gazów;
- parzysty mięsień kulszowo-jamisty (musculus ischiocavernosus) – współpracuje z mięśniem opuszkowo-gąbczastym, odgrywa ważną rolę podczas stosunku seksualnego, szczególnie u mężczyzn w czasie wzwodu;
- parzysty mięsień opuszkowo-gąbczasty (musculus bulbospongiosus) – odpowiada za dwie ważne funkcje: zwiększa swoją objętość podczas stosunku seksualnego, uwrażliwiając pochwę, ponadto aktywuje się podczas silnego parcia na mocz, uszczelniając cewkę moczową.
Przepona moczowo-płciowa (diaphragma urogenitale) jest zbudowana z:
- pojedynczego mięśnia zwieracza cewki moczowej (musculus sphincter urethrae) – umożliwia on utrzymanie moczu w okresie jego gromadzenia w pęcherzu, pozwala także na odpowiednie oddawanie moczu w czasie rozluźnienia, przy równoczesnym skurczu mięśnia wypieracza;
- górnej oraz dolnej powięzi moczowo-płciowej przepony (fascia diaphragmatis urogenitalis superior et inferior);
- pojedynczego mięśnia poprzecznego głębokiego krocza (musculus transversus perinei profundus) – odpowiada on za prawidłowe ułożenie cewki moczowej, częściowo buduje środek ścięgnisty, zatem odpowiada również za prawidłowe położenie narządów miednicy mniejszej.
Przepona miednicy (diaphragma pelvis) jest utworzona przez mięśnie i pokrywające je powięzi:
- parzysty mięsień dźwigacz odbytu (musculus levator ani) – pełni on bardzo ważną funkcję ochronną przed obciążeniem, bierze udział w zamykaniu cewki moczowej i jelita. Jest podzielony na trzy części:
- mięsień łonowo-trzewny (musculus pubovisceralis vel pubococcygeus) – unosi środek ścięgnisty, podnosi odbyt i pochwę wraz z tkankami otaczającymi;
- mięsień łonowo-odbytniczy (musculus puborectalis) – do jego zadań należy zamykanie dna miednicy;
- mięsień biodrowo-guziczny (musculus iliococcygeus) – do jego funkcji należy podtrzymywanie kanału miednicy;
- parzysty mięsień guziczny (musculus coccygeus) – podczas skurczu tego mięśnia delikatnie podciągana jest kość guziczna;
- górna i dolna powięź przepony miednicy (fascia diaphragmatis pelvis).
Z mięśniami dna miednicy łączą się dwa mięśnie warstwy zewnętrznej. Są to mięsień gruszkowaty (musculus piriformis) i mięsień zasłaniacz wewnętrzny (musculus obturator internus). Są one połączone powięziowo z mięśniem dźwigaczem odbytu. Oba te mięśnie odpowiadają za ruch miednicy i rotacje kończyny dolnej.
Specyfika mięśni miednicy mniejszej:
- zamykają dolne otwory naszego organizmu,
- jest to grupa mięśni, które podlegają naszej woli – można je świadomie napinać i rozluźniać,
- w dużej przewadze są zbudowane z tkanki łącznej, której kondycja często jest uzależniona od stężenia hormonów,
- są to mięśnie szkieletowe, które nie oddziałują na stawy (nie poruszają nimi),
- tworzą trzy warstwy w kształcie przypominające lejek.
Zadania/funkcje dna miednicy:
- Stabilizacja – dno miednicy ma wpływ na ułożenie i organizację organów w jamie brzusznej i miednicy. Wszystkie organy wewnętrzne miednicy mniejszej spoczywają na mięśniach dna miednicy, zatem jednym z najważniejszych zadań tych struktur jest utrzymanie organów w odpowiednim miejscu i przeciwdziałanie ich opadaniu pod wpływem siły ciężkości.
- Reakcja odruchowa – reakcja odruchowa na zmieniające się ciśnienie w jamie brzusznej. Podczas codziennego funkcjonowania w jamie brzusznej dochodzi do zmian ciśnienia śródbrzusznego, m.in. podczas kichania, kaszlu, zmiany pozycji, skakania itd. Dlatego dno miednicy powinno potrafić automatycznie napinać się i rozluźniać – jest to nazywane...
