Terapia Fascial Distortion Model (FDM) w praktyce fizjoterapeuty

FDM (Fascial Distortion Model) cieszy się obecnie ogromną popularnością wśród terapeutów i pacjentów na całym świecie. Metoda ta została stworzona w latach 90. przez osteopatę dr. Stephena Philipa Typaldosa. Zauważył on, jak istotną rolę w różnego rodzaju schorzeniach i dysfunkcjach narządu ruchu odgrywa powięź. Dr Typaldos zaobserwował, że pacjenci podczas opisywania swoich dolegliwości korzystają z tych samych gestów oraz słów. Na tej podstawie stwierdził, że przyczyną tego zjawiska jest sześć różnych zniekształceń powięzi, różniących się między sobą objawami, lokalizacją itd. Opierając się na tych założeniach, dr Typaldos stworzył innowacyjną metodę diagnostyki, opartą na gestykulacji oraz słowach, których używają pacjenci w trakcie opisywania swoich dolegliwości. Jest to swego rodzaju kompas pozwalający rozpoznać właściwe zniekształcenie powięzi, a także jej lokalizację.

Stephen Typaldos D.O.

Twórca i pionier Fascial Distortion Model urodził się w Stanach Zjednoczonych w 1957 r. Po ukończeniu studiów z medycyny osteopatycznej (tytuł D.O.) pracował jako lekarz ogólny oraz na szpitalnym oddziale ratowniczym. Prowadził również własny gabinet. W 1991 r. Typaldos zaczął rozwijać zupełnie nowy model diagnostyczny, oparty na uważnej obserwacji pacjentów. Dokładnie obserwując chorych i słuchając ich, zauważył, że pacjenci intuicyjnie wiedzą, co im dolega, oraz wyrażają to za pomocą charakterystycznych gestów i opisów werbalnych. Zaobserwował, iż zastosowanie specjalnych technik manualnych, opartych na wskazówkach pacjentów, pozwala na natychmiastowe i skuteczne złagodzenie bólu. 
Uzyskane efekty zachęciły Stephena Typaldosa do szczegółowej analizy i opisu metody FDM. Swoją pracę opublikował w czasopismach i książkach medycznych i stworzył pionierską tezę, którą zapoczątkowała Fascial Distortion Model (FDM). 
Stephen Typaldos D.O. zmarł nagle 5 kwietnia 2006 r. w wieku 49 lat. Jego uczniowie i koledzy stworzyli w Europie, Stanach Zjednoczonych, Japonii i Afryce indywidualne stowarzyszenia FDM w celu zachowania standardów szkoleń FDM, a także w celu umożliwienia międzynarodowej i kulturowej wymiany wiedzy i doświadczeń związanych z FDM.
Typaldos nie był zadowolony z efektów swojej pracy jako lekarza. Był wręcz sfrustrowany, że nie jest w stanie pomóc pacjentom metodami medycyny konwencjonalnej. Dotyczyło to zwłaszcza dystorsji i skręceń aparatu ruchu, m.in. stawu skokowego, barku, kręgosłupa, czy innych typowych dolegliwości. Typaldos odkrył pierwszą dystorsję powięziową w 1991 r. dzięki pacjentce, która opisując dolegliwości, palcami wykonywała gest głaskania od piersiowego odcinka kręgosłupa aż do ucha. Typaldos często słyszał o takich dolegliwościach bólowych, ale zastosowane przez niego metody terapii nie były wystarczająco skuteczne.

Związki i FDM na świecie 

W ostatnich latach bardzo wzrosła liczba terapeutów metody FDM. Także na terenie Polski są organizowane kursy i wykłady gwarantujące wysoką jakość kształcenia, prowadzone przez instruktorów uczących FDM według jednolitych wytycznych, sprawdzonych przez European Fascial Distortion Model Association (EFDMA). Obecnie istnieją cztery stowarzyszenia FDM: 

• Japonia/Azja – FAA (FDM Asian Association) założyli w 2002 r. Keisuke Tanaka (Fukuoka, Japonia) i Kohei Iwata. W 2005 r. Tanaka został pierwszym instruktorem w Azji, autoryzowanym przez Typaldosa; 
• Europa – w listopadzie 2006 r. w Wiedniu dr Georg Harrer, Christoph Rossmy, Stefan Aker i inni założyli Europejskie Stowarzyszenie FDM (EFDMA). Georg Harrer jest jedynym w Europie instruktorem certyfikowanym przez samego Typaldosa. Poza Georgem Harrerem jedynie tylko Keisuke Tanaka z FDM Asian Association zdał egzamin u Typaldosa; 
• USA – w sierpniu 2007 r. powstało AFDMA (American Fascial Distortion Model Association). Założycielami byli Marjorie Kasten, wieloletnia asystentka Stephena Typaldosa, Ray Andreassen D.O. (Anchorage, Alaska), Gene Lenard D.O. (San Diego, California) oraz John Kasten (Bangor, Maine). Obecnym prezydentem AFDMA jest Todd Capistrant D.O. (Fairbanks, Alaska); 
• Afryka – AFDMS (African Fascial Distortion Model Society) to najmłodsze sto-warzyszenie FDM, założone w 2011 r. w Burkina Faso. To wydarzenie było naznaczone wielkim poświęceniem dr. Byrona Perkinsa, dr. Issa Ouedraogo i Harouna Diallo Ezékiasa (prezesa AFDMS). Od tego czasu AFDMS rozwija się dzięki wielu seminariom w Burkina Faso, Mali i Kenii z udziałem AFDMA i EFDMA. FDM jest obecny w kilku krajach afrykańskich, takich jak Burkina Faso, Benin, Mali, Wybrzeże Kości Słoniowej, Togo, Niger i Kenia. 

Organizacje FDM współpracują ze sobą na całym świecie, aby zapewnić wykształcenie zgodne z wytycznymi. 
Wszystkie stowarzyszenia to organizacje non profit, które wyznaczyły sobie cel  rozprzestrzeniania FDM na całym świecie i zintegrowania go trwale w medycynie, a jednocześnie zapewnienia jednolitego, wysokiej jakości kształcenia. 
We wrześniu 2017 r. cztery już istniejące stowarzyszenia założyły FDM Global Organization (FDMGO) pod kierownictwem Keisuke Tanaki. FDMGO ma służyć dalszej współpracy przy ujednolicaniu programu i kształceniu według wytycznych Stephena Typaldosa D.O. 

Terapia FDM

Zadaniem terapii według metody FDM jest anatomiczna korekcja zniekształcenia układu powięziowego, czyli doprowadzenie deformacji do pozycji wyjściowej. W tym celu wykonywane są specjalne manualne techniki opisane przez dr. Typaldosa, często z użyciem wielkiej siły, porównywalnej do siły, która zadziałała w momencie urazu doprowadzającego do zniekształcenia tkanki (np. upadku z konia, kontuzji sportowej, wypadku samochodowego itp.). Na przykładzie skręcenia stawu skokowego zostaną porównane terapia w medycynie klasycznej i terapia FDM, co uwidoczni w najprostszy sposób różnice w wywiadzie i dalszym postępowaniu leczenia. 

1. Postępowanie standardowe
   Pacjent podczas treningu sportowego skręcił nogę. W trakcie badania lekarz stwierdził wyraźne poszerzenie obrysu stawu skokowego i bolesność uciskową tej okolicy, a także bólowe ograniczenie ruchomości. Diagnoza lekarza brzmiała: skręcenie stawu skokowego. Leczenie polegało na unieruchomieniu kończyny dolnej w szynie gipsowej podudziowej, stosowaniu zimnych okładów oraz środków przeciwbólowych. Unieruchomienie zalecono na kilka tygodni.
2. Terapia FDM
   Pacjent skręcił nogę podczas treningu sportowego. Podczas opisu dolegliwości pacjent wskazał palcem na linię wzdłuż kostki bocznej i opisał ciągnący, piekący ból do połowy podudzia. Terapeuta FDM stwierdził dystorsję powięzi Triggerband i za pomocą silnego ucisku wykonał manipulację korygującą tę dystorsję. Po zabiegu, który trwał zaledwie kilka minut, pacjent odczuwał wyraźne zmniejszenie dolegliwości bólowych i mógł od razu chodzić. Terapeuta FDM zalecił obciążanie kończyny dolnej i powrót do normalnego treningu. 

Powyższy przykład wskazuje typowe postępowanie terapeutyczne w FDM oraz zalety dla terapeuty i pacjenta. Szybka diagnostyka wizualna, często natychmiastowa poprawa dolegliwości i wyjątkowa efektywność terapii powodują, że metoda FDM staje si...