Odleżyny to poważny problem zarówno dla pacjenta, jak i dla opiekunów i personelu medycznego. W Polsce dotyczy on 500 tys. pacjentów. American National Pressure Ulcer Advisory Panel (NPUAP) wraz z European Pressure Ulcer Advisory Panel (EPUAP) definiują odleżynę jako umiejscowione uszkodzenie skóry lub głębszej tkanki, które najczęściej pojawia się na wypukłości kostnej w wyniku takich sił jak ucisk lub połączenie ucisku i rozrywania.
Leczenie odleżyn generuje ogromne koszty finansowe. Wymaga wielokierunkowego działania, indywidualnego podejścia i zaangażowania wielu osób szukających optymalnego rozwiązania terapeutycznego.
POLECAMY
Budowa skóry
Powierzchnia skóry u dorosłego człowieka wynosi 2 m2. Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała. Odgrywa ważną rolę dla całego organizmu. Tworzy barierę oddzielającą narządy wewnętrzne, bierze udział w procesie termoregulacji, reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, bierze udział w metabolizmie białek, tłuszczów, witamin oraz węglowodanów, jest także narządem zmysłów. Składa się z trzech głównych warstw:
- naskórka złożonego z wielu warstw komórek (rogowej, jasnej, ziarnistej, kolczystej, podstawnej),
- skóry właściwej, w której znajdują się naczynia krwionośne oraz zakończenia nerwowe wraz z receptorami dotyku i temperatury, a także gruczoły potowe,
- tkanki podskórnej, która jest warstwą tłuszczową będącą izolatorem cieplnym organizmu i rezerwuarem produktów energetycznych.
Przyczyny powstawania odleżyn
Owrzodzenia odleżynowe należą do przewlekłych, trudno gojących się ran, powstałych w wyniku długotrwałego, powtarzającego się ucisku na naczynia tętnicze i żylne, który prowadzi do niedokrwienia tkanek. Do komórek nie jest dostarczany tlen i składniki przemiany materii, co w konsekwencji wywołuje ich obumarcie. Powtarzający się ucisk powoduje powstanie zmian zapalnych w tkankach, w efekcie prowadząc do martwicy i powstania odleżyn. Według badań, by ustało krążenie włośniczkowe, wystarczy ciśnienie przekraczające 40 mmHg, a żeby spowodować upośledzenie odpływu limfatycznego – powyżej 60 mmHg [4].
Początkowo pojawia się jedynie zaczerwienienie, blednące pod wpływem dotyku bądź ucisku. Z czasem jednak, gdy nie zostaje podjęte odpowiednie leczenie, w miejscu zaczerwienienia powstaje owrzodzenie, które szybko się powiększa. Obejmuje ono nie tylko warstwy skóry, ale także często warstwy głębsze, odsłaniając mięśnie, stawy i kości. Wokół odleżyny tworzy się proces zapalny, powstają miejsca z ropną wydzieliną, a w późniejszym stanie dochodzi do zmian martwiczych.
Na powstanie odleżyn mają wpływ różne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne
1. Czynniki wewnętrzne (związane ze stanem pacjenta):
- zły stan od...