Upadki i urazy u osób starszych
Upadki u osób starszych to bez wątpienia poważny i złożony problem. Statystyki pokazują, że jeżeli za wiek senioralny przyjmiemy 60+, to wraz z wiekiem prawdopodobieństwo wystąpienia upadku zdecydowanie wzrasta. Problem stanowi nie tylko sam upadek osoby starszej, ale również związana z nim możliwość odniesienia urazu, a także następstwa tego urazu w postaci powikłań i konsekwencji zdrowotnych. Nie bez znaczenia dla pacjenta są tutaj aspekty psychofizyczny i społeczny takich zdarzeń w postaci chociażby następstw lękowych, niechęci do podejmowania aktywności fizycznych czy nawet czynności życia codziennego, a co za tym idzie – obniżenia jakości życia. Zasadnym wydaje się stwierdzenie, że jeżeli osoba po 60. roku życia doznaje urazu, to najczęściej z powodu upadku.
Do upadków osób starszych dochodzi w wielu miejscach i sytuacjach, warto jednak zwrócić uwagę, że duża część z nich wydarza się w domu pacjenta lub w jego otoczeniu. Często jest to związane z wykonywaniem prac domowych lub codziennych czynności, takich jak higiena osobista czy przemieszczanie się. Również w placówkach dla osób starszych, takich jak domy pomocy czy geriatryczne oddziały szpitalne, upadki pensjonariuszy stanowią poważny problem i nie są jednostkowymi zdarzeniami.
Przyczyny upadków najprościej można podzielić na dwie grupy: związane i niezwiązane ze stanem zdrowia pacjenta, przy czym podział ten w wielu aspektach jest niejednoznaczny.
Wśród przyczyn niezwiązanych wymienia się m.in.:
- nieodpowiednie wyposażenie mieszkania: śliskie podłogi, nieprzymocowane do podłoża chodniki i dywany, wysokie stopnie, brak uchwytów i poręczy, niedostosowana wysokość mebli i urządzeń sanitarnych,
- nieodpowiednie obuwie,
- słabe oświetlenie.
Wśród przyczyn związanych ze stanem zdrowia podaje się natomiast:
- problemy ze wzrokiem związane głównie z osłabieniem ostrości widzenia oraz wrażliwością oczu na kontrast, a więc z pogorszeniem jakości widzenia;
- zmiany ciśnienia krwi związane z nagłymi spadkami ciśnienia tętniczego w momencie zmiany pozycji ciała, zmiany ortostatyczne;
- choroby występujące w podeszłym wieku, przede wszystkim schorzenia neurologiczne zdecydowanie zwiększające ryzyko upadku, choroby sercowo-naczyniowe, choroby narządu ruchu, choroby metaboliczne, choroby żołądkowo-jelitowe, choroby układu moczowo-płciowego oraz zaburzenia związane z psychiką, w tym zespoły demencyjne. Zespół Parkinsona zwiększa ryzyko upadku 10-krotnie. Także otępienie zwiększa ryzyko upadku aż dwu–trzykrotnie;
- zaburzenia zachowania związane ze stanami pobudzenia, wędrowania i objawami psychotycznymi;
- przyj...