Podudzie składa się z dwóch kości długich: piszczelowej i strzałkowej. Pierwsza z nich wraz z kością udową, rzepką i dwiema łąkotkami tworzy staw kolanowy, przez co narażona jest na duże obciążenia w czasie wykonywania aktywności fizycznej. Obie kości podudzia ze sobą współdziałają, a tę współpracę można podzielić na trzy najważniejsze części: proksymalną, tworzącą mały sprężysty staw piszczelowo-strzałkowy, środkową, w której obie kości połączone są błoną międzykostną goleni, która silnie je scala, a przez to ich współoddziaływanie jest bardzo skorelowane, a także dystalną część, w której kości są połączone więzozrostem piszczelowo-strzałkowym i tworzą wraz z kością skokową staw skokowy górny. Cały kompleks ściśle ze sobą oddziałuje, dlatego też tak łatwo dochodzi do jego przeciążenia. Tkankę mięśniową podudzia stanowi osiem do dziewięciu mięśni (nie u wszystkich osób występuje mięsień strzałkowy trzeci). Dodatkowo mięśnie uda, a zwłaszcza m. czworogłowy, m. krawiecki, m. naprężacz powięzi szerokiej i mm. z grupy kulszowo-goleniowej niezwykle mocno angażują się w działanie goleni, tym samym niejednokrotnie doprowadzają do uszkodzenia i urazów tej okolicy.
Podudzie jest łącznikiem, bogato zabezpieczonego w aparat mięśniowy i pozostałe elementy amortyzujące, uda z mobilną i elastyczną stopą. Brak dodatkowych wzmocnień goleni powoduje podatność tej części ciała człowieka na przeciążenia, które ostatecznie często doprowadzają do kontuzji.
Ból podudzia to inaczej z angielskiego „shin splits”. Niejednokrotnie wykorzystuje się właśnie tę nomenklaturę do opisania tego urazu. Występowanie tej kontuzji można zauważyć bardzo często u lekkoatletów, zwłaszcza trenujących biegi długodystansowe, które również w ostatnich latach stały się bardzo popularne (maratony i ultramaratony) wśród sportowców amatorów. Niejednokrotnie zawodnicy przygotowujący się do zawodów i biorący w nich udział na poziomie ekstremalnym popychają swój organizm do granic możliwość, zwłaszcza przy długo trwającym wysiłku fizycznym (na przykład mistrzostwa świata w biegach 24- i 48-godzinnych lub biegach długodystansowych przez pustynie), czego efektem jest ból najbardziej narażonej na to struktury, jaką jest goleń. Kontuzja shin splits klasyfikuje szeroko pojęte i mało sprecyzowane bóle podudzia, które często tak naprawdę mają różne przyczyny i skutki, a których objawy są do siebie bardzo zbliżone. Wykonanie precyzyjnej i dokładnej diagnostyki aktualnie pozwala specjalistom dobrać właściwą terapię, co w efekcie przyspiesza proces leczenia i powrót do sportu.
Różnicowanie na podstawie wywiadu, badań obrazowych i testów funkcjonalnych pozwala określić, jaki problem medyczny ma pacjent, który przyszedł na konsultację do gabinetu fizjoterapeutycznego. Najbardziej popularne urazy goleni, z którymi można się spotkać to:
REKLAMA
- przeciążenia lub złamania przeciążeniowe kości – objawiają się ostrym bólem w podskórnej przyśrodkowej powierzchni kości piszczelowej lub strzałkowej. Objawy nasilają się przy wibracji (użycie kamertonu) i pod wpływem fali ultradźwiękowej. Podczas wykonywania aktywności fizycznej objawy są stałe lub zwiększają się, zwłaszcza w fazie kontaktu stopy (pięty) z podłożem. Istnieje prawdopodobieństwo, że badanie RTG nie wykaże zmian. Powinno poszukiwać się niefizjologicznych zgrubień i zmian okostnej. Rezonans magnetyczny jest badaniem niespecyficznym, jednak może pomóc w diagnostyce stopnia nasilenia zmian;
- zapalenie okostnej przyśrodkowej części kości piszczelowej – objawia się rozlanym bólem w rejonie tylno-przyśrodkowej części kości piszczelowej o charakterystycznych zmianach intensywności. Dolegliwości odczuwane szczególnie rano i natychmiast po zakończeniu treningu. Kontuzja ta często łączy się z występowaniem płaskostopia u pacjenta. Zwiększona wrażliwość jest w obrębie proksymalnego przyczepu mięśnia piszczelowego. Pacjent odczuwa zmniejszenie dolegliwości w czasie trwania wysiłku i rozciągania. Badanie RTG najczęściej nie wykazuje zmian. Badanie rezonansem magnetycznym obrazuje pogrubienie okostnej i obrzęk;
- przewlekły powysiłkowy zespół ciasnoty powięziowej – objawia się uczuciem ciągłego napięcia mięśniowo-powięziowego, a symptomy stopniowo wzrastają w miarę kontynuowania aktywności fizycznej. Brak bólu w spoczynku. Miejsce występowania dolegliwości to przednia i boczna część goleni. Uraz ma specyficzny początek objawów, różniący się u każdego człowieka, przeważnie ujawniający się po 10–15 minutach ćwiczeń. W wywiadzie pacjent wyraźnie podkreśli, że po zaprzestaniu aktywności fizycznej objawy natychmiast zmniejszają się do całkowitego wyciszenia. Badanie RTG nie wykaże żadnych zmian. Rezonans magnetyczny wykonany zaraz po wysiłku fizycznym może wykazać nieprawidłowości w tkance mięśniowo-powięziowej;
- ucisk tętnicy podkolanowej – objawia się bólem w łydce podczas wykonywania aktywności fizycznej. Charakterystyczne jest to, że w tym urazie nie występują dolegliwości w przednio-bocznej części goleni. Natomiast zwiększona wrażliwość jest w obrębie proksymalnej części łydki. Dolegliwości pojawiają się głównie podczas wykonywania wysiłku fizycznego, a zwłaszcza w trakcie czynnego ruchu zgięcia podeszwowego stawu skokowego. Badanie RTG nie zobrazuje zmian. Rezonans magnetyczny może wykazać nieprawidłowości w obrębie przyczepu głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki;
- urazy przejścia mięśnia w ścięgno/przeciążenia ścięgna – objawiają się bólem w rejonie przeciążonym podczas oporowanego ruchu. Miejscem tym może być brzusiec mięśnia, jego przejście w ścięgno. Odpowiednie rozgrzanie aparatu mięśniowo-szkieletowego przed wysiłkiem zmniejsza dolegliwości. Stan pacjenta poprawia się w momencie zastosowania krioterapii i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dodatkowe badania takie jak RTG i RM nie są wymagane.
Bardzo istotną informacją, o której żaden specjalista nie powinien zapomnieć...
