Zastosowanie zogniskowanej terapii falami wibracyjnymi w fizjoterapii — unikatowa technologia EVM

Wibracja to jeden z najstarszych bodźców wykorzystywanych w celach terapeutycznych. Od odpowiednich technik w masażu klasycznym, leczniczym czy sportowym, przez aplikację odpowiednich rodzajów prądów terapeutycznych w elektroterapii, zastosowanie pola elektrostatycznego w głębokiej oscylacji, jak również platform wibracyjnych i elementów wibrujących w kinezyterapii, po terapeutyczne użycie pola magnetycznego wysokiej intensywności – wszystkie te oddziaływania sprowadzają się do wywołania wibracji w tkance na określonym poziomie, w określonym miejscu, czasie i zakresie w celu spowodowania pozytywnych i pożądanych zmian w polu zabiegowym, a także oddziaływania proprioceptywnego i stymulacyjnego dla ośrodkowego układu nerwowego, a co za tym idzie – poprawy stanu pacjenta.
Fizjoterapia tak jak każda dziedzina stale rozwijającej się medycyny ciągle poszukuje nowych możliwości oddziaływań, nowych bodźców, które można by zastosować w terapii pacjentów. W niniejszym artykule zostanie przedstawiona jedna z najnowszych tego typu terapii. 

Technologia zogniskowanej terapii falami wibracyjnymi — EVM

W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie w fizjoterapii wzbudza rodzaj bodźca określany jako zastosowanie wibracji mechanoakustycznych polegających na generowaniu bodźca pneumatycznego, którego celem jest stymulacja skórna i podskórna, powierzchniowa i głęboka, bez wywoływania widocznych skurczów mięśni. Literatura opisuje wpływ wibracji na ludzką tkankę – zarówno miejscowy, jak i szerszy, odnoszący się do układu nerwowego i oddziaływania ogólnoustrojowego, przypisując osiągnięte efekty terapeutyczne powstawaniu nowych połączeń korowych oraz wykorzystaniu zjawiska plastyczności mózgu i tym je tłumacząc [1, 2, 9]. Oczywiście sposób działania tego mechanizmu jest dużo bardziej skomplikowany, ale dzięki jego poznaniu, jak również dzięki zgromadzonym doświadczeniom, obserwacjom i wynikom badań możliwe stało się opracowanie i wprowadzenie nowej terapii, opartej na nowym rodzaju bodźca.
 

EVM (muscular vibratory energy) to innowacyjna technologia zogniskowanej terapii falami wibracyjnymi. Fale mechanoakustyczne o maksymalnej częstotliwości do 300 Hz są generowane pod wpływem kompresji i dekompresji otaczającego powietrza i powodują odczucie komfortowych wibracji na powierzchni tkanki. Terapia działa kompleksowo – nie tylko wpływa na receptory w skórze, receptory czucia głębokiego znajdujące się w mięśniach i ścięgnach, ale także uruchamia pozytywne mechanizmy, a co za tym idzie – daje pozytywne efekty obserwowane na poziomie ośrodkowego układu nerwowego.
Literatura tłumaczy osiągnięte efekty terapeutyczne „przeprogramowaniem układu nerwowego”. Drgania mechaniczne, nawet przy bardzo małych wartościach amplitudy, są odbierane przez nerwy czuciowe w mięśniach, a następnie przesyłane do centralnego układu nerwowego, gdzie w odpowiednich warunkach są uruchamiane mechanizmy poprawiające funkcjonowanie pacjenta [3, 4]. Wibracje oddziałują na aktywność pierwszorzędowej kory ruchowej, zwiększają pobudliwość neuronalną oraz powodują inhibicję receptorów GABA. Procesy te doprowadzają do reorganizacji korowej, wykorzystując zjawisko neuroplastyczności mózgu. Terapia falami wibracyjnymi poprawia kontrolę motoryczną oraz usprawnia funkcjonowanie całego układu proprioceptywnego, przynosząc długotrwałe efekty terapeutyczne [3, 6].
Unikatowa technologia zwiększa jakość i efektywność codziennej rehabilitacji pacjentów na każdym etapie zaawansowania schorzenia. Działanie terapeutyczne opiera się na wykorzystaniu szerokiego zakresu częstotliwości (30—300 Hz), co determinuje konkretne efekty terapeutyczne widoczne zarówno w ortopedii, neurologii, geriatrii, jak i w medycynie sportowej. Intensywność odczuwalnych wibracji jest uzależniona od poziomu amplitudy (cztery poziomy), jaki zostanie zastosowany w trakcie sesji terapeutycznej. Jednakże zawsze amplituda jest dostosowana do indywidualnych odczuć pacjenta, by zachować jego pełen komfort.
Zastosowanie terapii EVM:

• poprawa siły mięśni i zwiększenie ich odporności na zmęczenie (literatura opisuje wzrost siły nawet o 40% pod wpływem zastosowanych wibracji),
• redukcja dolegliwości bólowych mięśni i stawów, oparta na teorii bramki bólowej,
• zmniejszenie obrzęków i drenaż tkanki,
• poprawa równowagi i propriocepcji w pooperacyjnej rehabilitacji ortopedycznej,
• poprawa kontroli motorycznej podczas chodu,
• redukcja spastyczności u pacjentów po udarze, z chorobą Parkinsona,
• eliminacja bólu neuropatycznego u pacjentów z zespołem pomijania jednostronnego,
• spowolnienie procesów osteoporotycznych poprzez zmniejszenie demineralizacji,
• zwiększenie wydajności mięśni podczas pracy poprzez wywołanie tzw. tonicznego odruchu wibracyjnego,
• ograniczanie ryzyka upadku i kontuzji [3–5, 8].

Główne obszary zastosowań terapii EVM obejmują ortopedię, neurologię, medycynę sportową i geriatrię. Odpowiednio zastosowana terapia może prowadzić do osiągnięcia wspomnianych wcześniej efektów terapeutycznych w postaci m.in.:
ortopedia:

• redukcji obrzęków i bólu,
• redukcji sztywności stawów,
• regulacji napięcia mięśniowego po zabiegu,
• poprawy propriocepcji, stabilności posturalnej,

neurologia:

• redukcji spastyczności,
• poprawy funkcji motorycznych (udar, choroba Parkinsona, uraz kręgosłupa, zespół zaniedbywania połowiczego),
• redukcji bólu neuropatycznego,

medycyna sportowa i fizjoterapia:

• poprawy funkcji mięśni,
• zwiększenia odporności na zmęczenie,
• poprawy zakresu ruchomości (ROM),
• redukcji bólu mięśni (DOMS),
• wzrostu wydajności motorycznej,
• zapobiegania kontuzjom i urazom,

geriatria:

• zwiększenia siły mięśniowej,
• poprawy kontroli motorycznej,
• poprawy lokomocji,
• prewencji urazów podczas chodu,
• zmniejszenia demineralizacji w przebiegu osteoporozy. 

Szerokie możliwości zastosowania terapii EVM oraz indywidualny dobór programów terapeutycznych zapewniają ciągłość procesu rehabilitacji od wczesnych faz po zabiegach chirurgicznych aż po wsparcie w wykonywaniu codziennych czynności życiowych. Ponadto terapię można przeprowadzić w sposób statyczny lub dynamiczny, w zależności od stanu pacjenta. W terapii statycz...