Czy masaż ma jeszcze swoje miejsce w fizjoterapii?

Obecnie obserwuje się tendencję do pomijania, ograniczania i eliminowania masażu z programów fizjoterapeutycznego usprawniania pacjentów z dolegliwościami w obrębie narządów ruchu. A przecież żeby móc przywrócić prawidłową ruchomość w stawach, trzeba w pierwszej kolejności znormalizować podwyższone napięcie spoczynkowe mięśni w rejonie stawów objętych zmianami. Przykładowo w celu odzyskania pełnej sprawności ruchowej w stawie łokciowym należy w pierwszej kolejności przywrócić zrównoważone napięcie w obrębie mięśnia dwugłowego ramienia i ramiennego, a także takich mięśni jak choćby ramienno-promieniowy, zginacz łokciowy i promieniowy nadgarstka czy dłoniowy długi i odwracacz. 
Jakich środków, form i metod powinien w pierwszej kolejności użyć fizjoterapeuta, aby przywrócić funkcjonalną sprawność? Przede wszystkim masażu, który nie tylko doprowadzi na drodze odruchowej do normalizacji napięcia spoczynkowego mięśni, lecz także zapewni prawidłową ich trofikę (prawidłowy dopływ krwi tętniczej oraz odpływ krwi żylnej i chłonki). Następnym zasadnym krokiem będzie włączenie dalszych działań fizjoterapeutycznych mających na celu przywrócenie pełnej sprawności we wspomnianym powyżej stawie łokciowym, w tym także włączenie technik i metod utrwalających właściwą elastyczność i sprawność z uwzględnieniem ćwiczeń terapeutycznych, a także ćwiczeń rozciągających. 
Z obserwacji wynika, że wiel...