Aktywność ruchowa odgrywa w życiu człowieka bardzo ważną rolę. Odpowiednio dostosowana do określonych cech psychofizycznych sprzyja prawidłowemu rozwojowi poszczególnych układów lub narządów. Układ ruchu w dużej mierze jest odpowiedzialny za zbilansowaną aktywność fizyczną, która bezpośrednio przekłada się na wykonywanie dużej ilości czynności dnia codziennego. Różnego rodzaju ćwiczenia ruchowe mają wpływ m.in. na:
REKLAMA
- pracę komórek kostnych, stymulując kościotworzenie,
- zwiększenie siły mięśniowej,
- zwiększenie wytrzymałości mięśniowej.
Takie postępowanie zmniejsza ryzyko upadków oraz złamań kości z powodu osteoporozy. Wśród połączeń kończyny dolnej wyróżnia się:
- połączenia obręczy,
- połączenia kończyny dolnej wolnej, do której zalicza się:
- stawy stopy,
- połączenia kości goleni,
- staw kolanowy,
- staw biodrowy.
|Anatomia stawu biodrowego
Staw biodrowy łączy kość miedniczą z kością udową. Jest zbudowany podobnie jak staw ramienny. O ile jednak ruchy ramienia są wykonywane w trzech stawach kulistych, o tyle ruchy uda odbywają się w tylko jednym stawie kulistym – w stawie biodrowym. Powierzchnie stawowe stawu biodrowego mają najbardziej regularne krzywizny spośród wszystkich stawów ustroju ludzkiego. Bardziej od innych odpowiadają one figurom geometrycznym, z którymi są porównywane. Panewka stawowa, utworzona przez kość miedniczą, jest położona na bocznej stronie kości i skierowana do przodu i bocznie. Panewkę znacznie pogłębia wysoki obrąbek panewkowy, trójkątny w przekroju poprzecznym, który podobnie jak w stawie ramiennym występuje w postaci pierścienia włóknisto-chrzęstnego. Dzięki niemu panewka otacza główkę stawową poza jej równik. Ten pierścień włóknisty przylega z obu stron do wolnego brzegu panewki, obejmując ją. Jedynie w miejscu wcięcia panewki nie styka się z podłożem, przekracza wcięcie jako więzadło poprzeczne panewki i w ten sposób przekształca je w otwór. Przez ten otwór do dna panewki przechodzi gałąź panewkowa tętnicy zasłonowej, unaczyniając tkankę tłuszczową i więzadło głowy kości udowej. Tylko odcinek obwodowy panewki, z wyjątkiem części położonej powyżej wcięcia, jest pokryty chrząstką; ma ona kształt półksiężycowaty, toteż nosi nazwę powierzchni półksiężycowatej. Odcinek środkowy, niepokryty chrząstką, zbiega się poniżej poziomu otaczającej go chrząstki jako dół panewki. Dół panewki jest skupieniem tkanki tłuszczowej, kosmkami maziowymi i więzadłem głowy kości udowej. Podściółka tłuszczowa pokryta błoną maziową osłabia ucisk między głową a panewką. W zależności od tego, czy wewnątrz stawu panuje ciśnienie większe, czy mniejsze od zewnętrznego, jest ona wciśnięta pod więzadłem poprzecznym panewki do wypustek błony maziowej torebki stawowej lub też wessana z powrotem do dołu panewki. Powierzchnia księżycowata ma ok. 16 cm2, tym samym ciśnienie atmosferyczne działa na staw biodrowy z siłą wynoszącą ok. 16 kg. Ponieważ masa kończyny dolnej wynosi ok. 10 kg, ciśnienie powietrza utrzymuje głowę w panewce po przecięciu mięśni i usunięciu więzadeł. U płodu i nawet jeszcze w pierwszym roku życia, do czasu, aż dziecko nauczy się chodzić, panewka jest znacznie płytsza, obejmuje więc stosunkowo mniejszą część głowy kości udowej niż u dorosłego [1]. Główka stawowa, utworzona przez głowę kości udowej, ma kształt kulisty. Jej promień wynosi ok. 2,5 cm i tylko nieznacznie przewyższa promień głowy kości ramiennej. Jest pokryta chrząstką szklistą i stanowi ok. trzech czwartych powierzchni kuli. Poniżej środka powierzchni stawowej znajduje się okrągłe wgłębienie – dołek głowy kości udowej, niepokryty chrząstką, do którego przyczepia się więzadło głowy kości udowej. Grubość chrząstki stawowej na główce jest nieco większa niż na panewce, przy czym o ile na panewce jej grubość wzrasta ku obwodowi (0,8–3,0 mm), o tyle na główce odwrotnie – na obwodzie mierzy tylko 1,0–1,9 mm, natomiast największą grubość (2,2–3,7 mm) osiąga nieco poniżej środka, w miejscu, w którym głowa przy staniu i chodzeniu podlega największemu uciskowi [1].Torebka stawowa w porównaniu do torebki stawu ramiennego stanowi ciasny i krótki worek. W położeniu pośrednim stawu powierzchnie stawowe dają się jednak od siebie oddalić o 1–2 cm, w postawie wyprostowanej ciała torebka jest skręcona i silnie napięta. Pod względem wielkości ustępuje ona tylko torebce stawu kolanowego. Pod względem grubości i mocy nie dorównuje jej żaden inny staw ustroju ludzkiego. Błona włókn...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- ...i wiele więcej!