Kompleksowe postępowanie usprawniające u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów barkowych po artroskopii

Człowiek w ciągu dnia wykonuje bardzo dużo czynności, zwłaszcza kończynami górnymi. Ich właściwe funkcjonowanie odgrywa wiodącą rolę w życiu zarówno prywatnym, jak i zawodowym.
Do najczęstszych chorób stawu barkowego zalicza się m.in.:

• łuszczycowate zapalenie stawu,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• dnę moczanową,
• infekcyjne zapalenie stawów,
• chorobę zwyrodnieniową.

Składowe anatomiczne stawu barkowego

Staw ramienny
Staw ramienny łączy kończynę górną wolną z jej obręczą. Wypukłą powierzchnię tworzy powierzchnia stawowa głowy kości ramiennej, pokryta chrząstką szklistą. Stanowi ona prawie połowę powierzchni kuli o promieniu ok. 2,5 cm. Panewka stawowa jest utworzona przez jajowatego kształtu wydrążenie stawowe łopatki, pokryte chrząstką szklistą. Chrząstka ta na obwodzie jest grubsza i przechodzi w obrąbek stawowy zbudowany z chrząstki włóknistej. Obrąbek stawowy powiększa i pogłębia powierzchnię stawową, a tym samym utrwala ruchy w stawie. Stosunek powierzchni stawowej głowy do panewki ma się jak 4:1 i tylko jedna trzecia powierzchni stawowej głowy przylega do panewki. Ma to duże znaczenie praktyczne dla możliwości wykonywania obszernych ruchów. 
W związku ze znaczną różnicą między wielkością głowy oraz panewki i dużą ruchomością stawu torebka stawowa jest luźna i bardzo obszerna. Gdy ramię jest opuszczone, dolna część torebki tworzy fałd skierowany do jamy pachowej, natomiast w odwiedzionym położeniu ramienia fałd ten wygładza się i następuje uwypuklenie się części górnej torebki stawowej. 
Torebka stawowa przymocowuje się na łopatce do obrąbka stawowego, jedynie w części górnej przekracza tę linię, dochodząc aż do nasady wyrostka kruczego. W ten sposób guzek nadpanewkowy zostaje włączony do jamy stawu, a ścięgno początkowe głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia, przymocowane do guzka nadpanewkowego, w swym początkowym odcinku przebiega wewnątrz jamy stawowej. Na kości ramiennej torebka stawowa przyczepia się do szyjki anatomicznej. Na wysokości bruzdy międzyguzkowej w warstwie włóknistej torebki znajduje się otwór, którym opuszcza jamę stawu ścięgno początkowe głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia [1]. 
Torebkę stawową wzmacniają dwa więzadła:

• Więzadło kruczo-ramienne – jest silnym, płaskim pasmem biegnącym od podstawy wyrostka kruczego do obu guzków kości ramiennej. Więzadło to wzmacnia górną ścianę torebki i dźwiga ciężar zwisającego ramienia, przeciwdziałając zsuwaniu się głowy kości ramiennej z panewki stawu.
• Więzadło obrąbkowo-ramienne – przebiega w głębokiej warstwie torebki stawowej, w jej ścianie górnej i przedniej, w związku z czym jest niewidoczne od zewnątrz. Zazwyczaj składa się z trzech pasm rozpiętych między obrąbkiem stawowym łopatki a szyjką anatomiczną i ogranicza głównie ruchy obrotowe ramienia na zewnątrz. 

Poza tym torebkę stawową wzmacniają ścięgna mięśni przyczepiających się do obu guzków kości ramiennej [1]. 
Staw ramienny jest stawem prostym, kulistym i wieloosiowym. Można w nim wykonać ruchy dookoła trzech osi:

• odwodzenie i przywodzenie – wokół osi strzałkowej, 
• unoszenie ramienia do przodu, czyli zginanie, i unoszenie ramienia do tyłu, czyli prostowanie – wokół osi poprzecznej,
• nawracanie i odwracanie – dookoła osi podłużnej [1]. 

W następstwie połączenia ruchów zgięcia i prostowania z odwodzeniem i przywodzeniem powstają ruchy obwodzenia, w czasie których wolny koniec ramienia zatacza na swej drodze poprzecznie owalną elipsę. W stawie ruch odwodzenia można wykonać tylko do poziomu (90°), dalsze unoszenie uniemożliwia bowiem tzw. sklepienie stawu ramiennego (patrz wyżej), o które opiera się guzek większy kości ramiennej. Unoszenie ramienia powyżej poziomu odbywa się przy współudziale obu stawów obojczykowych i rotacji łopatki [1].

Staw barkowo-obojczykowy
Staw barkowo-obojczykowy łączy obojczyk z łopatką. Utworzony jest przez lekko wypukłą powierzchnię stawową barkową obojczyka oraz przez odpowiednio do niej ukształtowaną, wklęsłą powierzchnię stawową wyrostka barkowego łopatki. W jamie stawu często występuje krążek stawowy zbudowany z chrząstki włóknistej. 
Torebka stawowa jest dość luźna, grubsza z przodu i przymocowuje się do kości...