0
156
Znaczącą część pacjentów w zakładach rehabilitacji leczniczej, zarówno publicznych, jak i prywatnych, stanowią osoby niepełnosprawne. Z myślą o nich w zakładach rehabilitacji powinny być podejmowane różnorodne działania. Po pierwsze, należy realizować obowiązki wynikające bezpośrednio z prawa. Po drugie, wprowadzanie dodatkowych udogodnień dla osób niepełnosprawnych jest bardzo istotnym elementem kształtowania pozytywnego wizerunku świadczeniodawcy, czyli public relations. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych pojęć prawnych związanych z niepełnosprawnością oraz wskazanie nowych uprawnień do świadczeń opieki zdrowotnej, w tym rehabilitacji leczniczej, jakie mają osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym.
Na początku należy wyjaśnić, kim jest osoba niepełnosprawna w świetle prawa, bowiem to właśnie prawo, a nie nasze przekonania/wyobrażenia, decyduje o takim statusie konkretnej osoby. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia „osoby niepełnosprawne to jednostki o naruszonej sprawności psychofizycznej, powodującej ograniczenia funkcjonalne sprawności lub aktywności życiowej w stopniu utrudniającym pełnienie właściwych dla nich ról społecznych”.
W Polsce obecnie stosuje się definicję zawartą w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, według której niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Można wyodrębnić
m.in. następujące rodzaje niepełnosprawności:
- fizyczna,
- psychiczna,
- sprzężona (współwystępowanie niepełnosprawności
- fizycznej i psychicznej).
Osoby z niepełnosprawnością fizyczną (ruchową) to osoby z uszkodzonym narządem ruchu oraz osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych. Osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu stanowią w Polsce prawie połowę populacji osób niepełnosprawnych.
Dla uzyskania prawnego statusu osoby niepełnosprawnej w Polsce niezbędne jest spełnienie dwóch warunków: należy posiadać ubytek zdrowia i uzyskać stosowne orzeczenie. Bardzo istotne jest także określenie stopnia niepełnospraw-
ności.
Orzekanie i stopnie niepełnosprawności
Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa o niepełnosprawności, regulowane odrębnymi ustawami i prowadzone przez różne instytucje:
- do celów rentowych – orzecznictwo rentowe jest prowadzone przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
- do celów pozarentowych – orzecznictwo pozarentowe jest prowadzone przez zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności.
Do 1997 r. funkcjonował w Polsce podział na grupy inwalidztwa. Obecnie dla celów pozarentowych należy posługiwać się tylko terminologią stopni niepełnosprawności. Prawo wyróżnia trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
Zespół do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności orzeka zawsze na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo instytucji pomocy społecznej. Istnieją następujące rodzaje zespołów orzekających o niepełnosprawności:
- powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja,
- wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.
Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe.
Szczegółowe zasady wydawania orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopn...
