Nowatorska typologia postawy ciała dzieci na podstawie badań systemem Diers formetric III 4D

Psychoruchowy nawyk postawy ciała jest specyficzną postacią reakcji warunkowych w obrębie analizatora kinestetycznego, który wyróżnia się stereotypową formą ruchu i może się składać na świadome zachowanie ruchowe lub odgrywać rolę sygnału dla innych stereotypowych reakcji ruchowych. Jego punktem wyjściowym są stereotypowe struktury ruchowe powstałe na podłożu wrodzonych ruchów o określonej treści, formie, rytmie, sile, precyzji i adaptacji do charakteru przedmiotów i stosunków przestrzennych. Występujące w momencie sygnalizacji o deficycie napięcia posturalnego pierwsze problemy antygrawitacyjne uruchamiają kompensacyjne nawyki (wzorce) posturalne. Im większy deficyt napięcia posturalnego, tym słabsza kontrola posturalna i większe problemy w tworzeniu prawidłowego psychoruchowego nawyku postawy [1].
Pierwsze typologie postawy ciała człowieka powstały w drugiej połowie XIX w. w Niemczech. Pojawiły się kolejno typologie Meyera, Fischera i Staffela. Na tej ostatniej oparli swoje typologie Lovett, Szlemin, Dudziński i Haglund-Falk. Rozwinięciem klasyfikacji Staffela była typologia Stafforda. Nowatorską typologię stworzył amerykański ortopeda Brown [2]. W Polsce istnieją: oryginalna typologia sylwetkowa Wolańskiego (1957, 1975) zmodyfikowana przez Zeyland-Malawkę (1992), metoda punktowa Stobieckiej (1932), metoda Chrzanowskiej i Chojnackiego (1976) oraz metoda Kasperczyka (1988) [2]. 
Rozwój techniki umożliwił zastosowanie komputerów w diagnostyce i terapii wad postawy ciała. Dzięki odpowiedniej karcie i programowi komputer dokonuje właściwej analizy postawy. Eliminuje to czasochłonne obliczenia oraz daje możliwość dokładnego i wszechstronnego opracowania uzyskanego obrazu, jak również stworzenia prawidłowej dokumentacji każdej badanej osoby. Metody komputerowe są precyzyjne i nieinwazyjne. Wobec dużej ich zbieżności z badaniami klinicznymi i radiologicznymi pozwalają na eliminowanie części zbędnych i nieobojętnych dla zdrowia badań rentgenowskich oraz częstsze obiektywne kontrolowanie osób dotkniętych wadami postawy. W diagnostyce wad postawy stosuje się m.in. takie metody, jak mora projekcyjna, ISIS, Posturometr-S, Metrecom System, metoda termowizyjna i Spine 3D [3]. 
Jedną z metod oceny postawy ciała, które pojawiły się w ostatnim czasie, jest metoda optoelektroniczna Diers formetric III 4D (zdj. 1). Jest to obecnie najnowocześniejszy nieinwazyjny system oceny postawy [4–9]. 
Badania postawy ciała metodą Diers formetric III 4D prowadzimy od 2010 r. w Laboratorium Posturologii w Collegium Medicum UJK w Kielcach. Właśnie wtedy zakupiliśmy pierwszy w naszym kraju Diers formetric III 4D. Do chwili obecnej przebadaliśmy ponad 10 000 osób. 
Tradycyjny podział postaw powinien zostać uzupełniony i rozbudowany. Celem badań było stworzenie nowej typologii postawy ciała na podstawie pomiarów na Diers formetric III 4D. Objęto nimi 303 dzieci w wieku 10–12 lat. Biorąc pod uwagę zakresy norm dla kąta kifozy piersiowej (42°–55°) i lordozy lędźwiowej (33°–47°), wykazano, że istnieje dziewięć typów postawy ciała. Typy postawy ciała:: 

• pomniejszona kifoza, pomniejszona lordoza (K < 42°; L < 33°), 
• pomniejszona kifoza, prawidłowa lordoza (K < 42°; 33° ≤ L ≤ 47°),
• pomniejszona kifoza, powiększona lordoza (K < 42°; L > 47°), 
• prawidłowa kifoza, pomniejszona lordoza (42° ≤ K ≤ 55°; L < 33°), 
• prawidłowa kifoza, prawidłowa lordoza (42° ≤ K ≤ 55; 33° ≤ L ≤ 47°),
• prawidłowa kifoza, powiększona lordoza (42° ≤ K ≤ 55°; L > 47°), 
• powiększona kifoza, pomniejszona lordoza (K > 55°; L < 33°), 
• powiększona kifoza, prawidłowa lordoza (K > 55°; 33° ≤ L ≤ 47°), 
• powiększona kifoza, powiększona lordoza (K > 55°; L > 47°). 
   

Tradycyjny podział na plecy okrągłe, wklęsłe, okrągło-wklęsłe i płaskie powinien zostać uzupełniony i rozbudowany o dziewięć wyżej wymienionych typów postawy. Wdrożenie nowej typologii umożliwi bardziej precyzyjne dobranie ćwiczeń korekcyjnych, co zdecydowanie poprawi ich jakość i skuteczność.

Materiał i metoda badań

Badaniami objęto 303 dzieci w wieku 10–12 lat. Łączna liczba badanych dziewcząt wynosiła 143 (47,18%), a chłopców – 160 (52,82%). Najliczniejszą grupę stanowiły dzieci 10-letnie, których było 133 (43,85%). Wśród nich było 66 dziewcząt (49,24%) oraz 67 chłopców (50,76%). Dzieci 11-letnich było 107 (35,55%). Dziewcząt było...