Narzędzia badawcze
Skala VAS (visual analogue scale – wizualna skala analogowa)
To skala, w której pacjent subiektywnie wartościuje odczuwany ból, określając go w zakresie 0–10. Skala wyróżnia następujące stopnie bólu:
- 0 – brak bólu,
- 0,1–2 – ból mały,
- 2,1–4 – ból umiarkowany,
- 4,1–6 – ból średni,
- 6,1–8 – ból silny,
- 8,1–9,9 – ból bardzo silny, nie do zniesienia,
- 10 – najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić.
Skala Laitinena
To narzędzie do oceny poziomu bólu z uwzględnieniem częstości jego występowania, używania leków przeciwbólowych i wynikającego z tego obniżenia aktywności ruchowej. Pacjenci oceniają subiektywnie cztery wskaźniki:
- nasilenie bólu,
- częstotliwość występowania bólu,
- częstotliwość zażywania leków przeciwbólowych,
- ograniczenie aktywności ruchowej.
Każdemu ze wskaźników pacjent przypisuje punkty od 0 do 4, gdzie 0 oznacza brak problemu, a 4 – maksymalny problem.
Wskaźnik NDI
Jest złożony z 10 pozycji, w których pacjent z zespołem bólowym szyjnym ocenia wpływ swoich dolegliwości na codzienne funkcjonowanie. Ocenie podlegają:
- nasilenie bólu,
- codzienne czynności (mycie, ubieranie itp.),
- podnoszenie,
- czytanie,
- ból głowy,
- koncentracja,
- praca,
- jazda samochodem,
- spanie,
- rekreacja.
Pacjent wskazywał jedną z sześciu odpowiedzi w każdej sekcji będącą najbardziej adekwatną do jego aktualnego stanu. W pracy dokonano oceny porównawczej wskaźnika NDI pacjentów z zespołami bólowymi odcinka szyjnego kręgosłupa leczonych dwoma rodzajami terapii.
Według autora kwestionariusza NDI dr. H. Vernona z Centre for Study of Cervical Spine w Canadian Memorial Chiropractic College [1] poziom niepełnosprawności jest sumą ocen wszystkich kategorii. Każda z 10 kategorii zmiennych może zostać oceniona przez pacjenta w zakresie między 0 a 5 pkt, stąd maksymalna liczba uzyskanych punktów może wynosić 50.
Zakres uzyskanych sumarycznie punktów oznacza:
- w przedziale 0–4 – brak niepełnosprawności,
- w przedziale 5–14 – niepełnosprawność niewielką,
- w przedziale 15–24 – niepełnosprawność średnią,
- w przedziale 25–34 – niepełnosprawność poważną,
- powyżej 35 – niepełnosprawność całkowitą.
Według autora kwestionariusza minimalną istotną klinicznie zmianą w funkcjonowaniu pacjenta jest zmiana o 5 na 50 pkt.
Wskaźnik ODI
Składa się z 10 pozycji, w których pacjent z zespołem bólowym lędźwiowym ocenia wpływ swoich dolegliwości na codzienne funkcjonowanie. Oceniane są:
- nasilenie bólu,
- codzienne czynności (mycie, ubieranie itd.),
- chodzenie,
- podnoszenie,
- siedzenie,
- stanie,
- spanie,
- życie seksualne,
- życie towarzyskie,
- podróżowani...