Pacjent z osteoporozą w gabinecie fizjoterapeuty – kalkulator FRAX jako gwarancja wspólnego bezpieczeństwa

Termin „osteoporoza” składa się z dwóch członów. Osteon pochodzi z języka greckiego i oznacza kość, natomiast porus z języka łacińskiego to ubytek lub dziura. Osteoporoza zalicza się do jednej z najczęściej występujących chorób wśród społeczeństwa. Jest chorobą układową szkieletu, która cechuje się zmniejszeniem masy kostnej oraz zaburzoną mikroarchitekturą kości, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań. Osteoporoza jest chorobą dotykającą głównie osoby starsze, ale nie tylko [1–3].
Wraz ze zmniejszeniem gęstości mineralnej kości rośnie u pacjenta ryzyko złamań. Złamanie osteoporotyczne to złamanie niskoenergetyczne, czyli takie, do którego dochodzi spontanicznie, w następstwie upadku z tzw. wysokości własnej (wysokości ciała) lub w wyniku niewielkiego urazu, który u zdrowego człowieka nie miałby żadnych konsekwencji klinicznych. Oczywiście u takiego pacjenta należy wykluczyć inne przyczyny złamania patologicznego. Typowymi miejscami złamań osteoporotycznych (major fracture) są: 

• złamania trzonów kręgów, 
• złamania bliższego końca kości udowej (BKKU),
• złamania bliższej części kości ramiennej oraz dystalnej części przedramienia. 

Wystąpienie złamania osteoporotycznego pogarsza jakość życia pacjenta, zwiększa ryzyko niepełnosprawności, zwiększa ryzyko kolejnych złamań, nasila przewlekłe dolegliwości bólowe. Może być również przyczyną śmiertelności u tych pacjentów [4]. 
Najpoważniejszym złamaniem pod względem zachorowalności, kosztów opieki zdrowotnej i śmiertelności jest złamanie szyjki kości udowej [5]. 

Etiologia

Według etiologii osteoporozę można podzielić na osteoporozę pierwotną, która stanowi ok. 70% przypadków, oraz osteoporozę wtórną – 30%. Do pierwszej grupy zalicza się osteoporozę inwolucyjną, gdzie głównym problemem jest zaburzenie metabolizmu kostnego, co skutkuje przyspieszeniem występowania fizjologicznej osteopenii. W tej grupie można wyróżnić osteoporozę inwolucyjną typu I (pomenopauzalną) i osteoporozę inwolucyjną typu II (starczą). Do osteoporozy inwolucyjnej typu I zalicza się także osteoporozę idiopatyczną (młodzieńczą), której etiologia nie jest znana. Charakteryzuje się ona zaburzeniem wzrastania szkieletu w stosunku do norm wiekowych. 
Osteoporoza wtórna powstaje na skutek działania czynników patologicznych, jak również jako rezultat przyjmowania niektórych leków. Może powstawać w przebiegu chorób: endokrynologicznych, reumatologicznych, choroby przewodu pokarmowego, choroby alkoho...