Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne u pacjenta z bólem pachwiny – podejście holistyczne

Źródłem bólu może być tu podrażnienie zarówno tkanek kompleksu biodrowo-miedniczo-lędźwiowego, jak i innych, bardziej odległych części narządu ruchu. Pierwszorzędne znaczenie do wdrożenia skutecznej terapii ma zatem wyodrębnienie owej dysfunkcyjnej struktury bądź struktur oraz próba odkrycia mechanizmów, które do tej dysfunkcji doprowadziły. Warto, aby fizjoterapeuta miał również wiedzę dotyczącą przyczyn organicznych bólów w tej okolicy, tak aby w razie podejrzenia choroby strukturalnej możliwie szybko odesłać pacjenta do właściwego lekarza specjalisty. W niniejszym artykule przedstawiono pokrótce symptomatologię oraz praktyczne sposoby badania i terapii wybranych struktur narządu ruchu, które mogą generować ból omawianej okolicy. 

Staw biodrowy

Dolegliwości bólowe, które towarzyszą koksalgii, lokalizują się bardzo często w obszarze pachwiny. Inne typowe dla dysfunkcji tego stawu miejsca odczuwania bólu to: pośladek, lędźwie, boczna powierzchnia uda, staw kolanowy, a nawet staw skokowy.
Bóle występują tu zazwyczaj podczas długiego stania, chodzenia, a także w godzinach nocnych. W badaniu manualnym obserwuje się zwiększoną wrażliwość uciskową okostnej: 

• krętarza większego (mm. gruszkowaty), 
• głowy strzałki,
• kolca biodrowego tylnego górnego, 
• kolca biodrowego przedniego górnego (mm. naprężacz powięzi szerokiej, mm. biodrowo-lędźwiowy),
• kolca biodrowego przedniego dolnego (m. prosty uda) górnej gałęzi kości łonowej, gałęzi kulszowej i gałęzi dolnej kości łonowej (mm. przywodziciele).

Badanie funkcji stawu biodrowego ujawnia zwykle również: ograniczenie ruchomości fizjologicznej – zwłaszcza rotacji wewnętrznej i wyprostu, dodatni objaw rozciągania krótkich przywodzicieli – test Patricka oraz zaburzenie/brak objawu dystrakcji. Na dysfunkcję stawu biodrowego w teście Patricka wskazywać może każde inne odczucie pacjenta niż rozciąganie przywodzicieli. Z kolei dystrakcja powinna być stosunkowo łatwo osiągalna, niebolesna, z charakterystycznym towarzyszącym jej dźwięcznym odgłosem. Istotną rolę w powstawaniu koksalgii odgrywa przeważnie psychogenność (zdj. 1).

Obecność tzw. wzorca torebkowego, będącego nieodłącznym elementem podrażnienia tkanek okołostawowych stawu biodrowego, a który wpływa zaburzająco na funkcjonowanie niemal całego narządu ruchu, potwierdza konieczność poddania tego stawu badaniu i ewentualnej terapii u każdego naszego pacjenta, tym bardziej zaś gdy uskarża się on na ból pachwiny [1, 3, 6, 12, 14] (zdj. 2).

Segmenty Th/L (Th8-L2)

Dysfunkcja segmentów ruchowych kręgosłupa połączenia piersiowo-lędźwiowego, szczególnie Th12 i L1, może wywołać ból pachwiny. Jest to zrozumiałe, jeśli weźmie się pod uwagę fakt unerwienia dermatomalnego, miotomalnego czy sklerotomalnego rejonu pachwiny przez wymienione wyżej segmenty.

Poza pachwiną dysfunkcja Th/L może się przejawiać bólami miejscowymi w okolicach ostatnich żeber, nerek, pośladka i połączenia L/S. 

Jeśli z wywiadu uda się ustalić, że pacjent miewa również dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak zaburzenia perystaltyki jelit, wzdęcia, bóle różnych części jamy brzucha – zazwyczaj w odpowiedzi na stres – m...