Postępowanie fizjoterapeutyczne w strzelającym palcu

Podczas wykonywania różnorodnej aktywności fizycznej często dochodzi do nieprzewidzianych urazów bądź kontuzji. Mogą one w perspektywie czasu prowadzić do licznych dysfunkcji utrudniających wykonywanie najprostszych czynności. Szczególnie są na to narażone palce u ręki. Ze względu na specyficzną budowę anatomiczną opisywanej struktury może dojść w jej obrębie do licznych schorzeń. Zalicza się do nich m.in.:

• zmiany zapalne,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• osteoartropatię,
• zmiany reumatyczne,
• strzelający (przeskakujący) palec.

W tego typu schorzeniach bardzo ważne jest szybkie oraz sprawne wdrożenie odpowiedniego leczenia. Niewłaściwe lub zbyt późne postępowanie medyczne w perspektywie czasu może doprowadzić do wielu nieprzewidzianych powikłań wpływających na obniżenie komfortu życia.

Budowa anatomiczna 

Kości palców ręki składają się z paliczków. Cztery palce strony łokciowej mają po trzy paliczki:

• bliższy,
• środkowy,
• dalszy.
• Pierwszy palec – kciuk – ma tylko dwa paliczki:
• bliższy,
• dalszy.

Paliczki bliższe i środkowe są do siebie na ogół podobne, tyle że środkowe są znacznie mniejsze niż bliższe. Na każdym paliczku jak na kości długiej rozróżnia się:

• Trzon – zwęża się ku dołowi; na stronie grzbietowej jest łukowato wypukły; jego powierzchnia dłoniowa jest spłaszczona w kierunku poprzecznym i wklęsła w kierunku podłużnym; do ostro zaznaczonych brzegów bocznych przyczepiają się pochewki włókniste ścięgien zginaczy palców.
• Koniec bliższy – czyli podstawa paliczka bliższego; ma dołek poprzecznie wydłużony, który łączy się z głową kości śródręcza; końce bliższe (podstawy) paliczków środkowego i dalszego mają duże, wklęsłe powierzchnie podzielone w środku wzniesieniem.
• Koniec dalszy – czyli głowa bliższych i środkowych paliczków; jest mniejszy niż koniec bliższy; każdy z nich składa się z dwóch małych kłykci oddzielonych od siebie rowkiem dostosowanym do odpowiednich powierzchni podstawy, z którą jest połączony stawowo. Powierzchnia stawowa zachodzi dalej po stronie dłoniowej niż po stronie grzbietowej. Na bocznych powierzchniach znajdują się małe dołki dla przyczepów więzadeł. Koniec dalszy paliczka dalszego, czyli tzw. guzowatość paliczka dalszego, jest spłaszczony i rozszerza się półksiężycowato. Guzowatość ta, silnie chropowata po stronie dłoniowej i bocznej oraz zupełnie gładka po stronie grzbietowej, stanowi twarde podłoże dla opuszki palców [1].

Paliczki bliższe są najdłuższe, dalsze – najkrótsze. Powierzchnie stawowe paliczków tak samo jak kości śródręcza są pokryte chrząstką szklistą. Liczne mięśnie przyczepiają się do paliczków palców. Prócz liczb porządkowych oznaczających palce mają one jeszcze inne z dawna przyjęte nazwy, mianowicie: 

• palec I jest nazywany kciukiem, 
• palec II – wskazicielem albo palcem wskazującym,
• palec III – palcem środkowym, 
• palec IV – palcem serdecznym, obrączkowym lub pierściennym, 
• palec V – palcem małym [1].

Podobnie jak w kościach śródręcza w paliczkach dobrze wyczuwalne są powierzchnie grzbietowe. Po stronie dłoniowej są wyczuwalne podstawy i głowy, jak również brzegi boczne kości. Poza tym dają się wyczuć trzeszczki na stawach śródręczno-paliczkowych kciuka i palca II. Trzony paliczków są utworzone z tkanki zbitej, końce – z istoty gąbczastej. Jama szpikowa w obrębie trzonu jeszcze występuje, ale jest słabo zaznaczona. Na powierzchni dłoniowej większy otwór odżywczy prowadzi do kanału odżywczego, który na wszystkich paliczkach jest skierowany ku końcowi dalszemu palca. Rozwój paliczków podobnie jak rozwój I kości śródręcza odbywa się z dwóch punktów kostnienia: jednego, pierwotnego punktu dla trzonu i końca dalszego oraz drugiego, nasadowego dla końca bliższego. Kostnienie trzonów szeregu bliższego rozpoczyna się w dziewiątym tygodniu życia płodowego, nieco później – szeregu środkowego (11.–12. tydzień), najwcześniej zaś szeregu dalszego (7.–8. tydzień). Kostnienie nie rozpoczyna się tutaj jak zwykle pośrodku trzonu, lecz w obrębie guzowatości paliczka dalszego i we wszystkich pięciu palcach równocześnie, natomiast w szeregu bliższym i środkowym palec II wyprzedza inne, a palec V pozostaje w tyle. Punkty kostnienia w końcach bliższych paliczków w szeregu bliższym występują w czasie od pierwszego do trzeciego roku, nieznacznie później w szeregu środkowym (od 1,25 roku do 3 lat) i jeszcze nieco później w szeregu dalszym (od 1,5 roku do 3 lat). Nasady bliższe zlewają się z trzonami w wieku od 17 do 20 lat. Czasami paliczek bywa bardzo krótki lub nawet go brakuje. Paliczek dalszy może być rozdwojony. Kciuk może się składać z trzech paliczków. Z budową kośćca ręki, jak również stopy łączą się nieraz różne zaburzenia rozwojowe, które należą do dziedziny anatomii patologicznej i teratologii [1].
Stawy palców ręki łączą paliczki między sobą i z kośćmi śródręcza. U...