Rehabilitacja po operacji artrodezy stawu MTP I w leczeniu zaawansowanej postaci palucha sztywnego

Paluch sztywny (hallux rigidus) (zdj. 1) to według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroba zwyrodnieniowa stawu śródstopno-paliczkowego I (MTP I). Pod względem częstości występowania jest drugim po paluchu koślawym (hallux valgus) schorzeniem stawu śródstopno-paliczkowego. W początkowych stadiach choroby skuteczne jest leczenie nieoperacyjne, na które składają się rehabilitacja oraz leczenie farmakologiczne. W zaawansowanych postaciach konieczne jest leczenie operacyjne, w tym artrodeza (usztywnienie) stawu MTP I.
Wśród czynników powstawania palucha sztywnego wymienia się m.in.:

• uraz (pojedynczy lub sumujące się mikrourazy),
• przebyte operacje stawu MTP I,
• zaburzenia anatomiczne,
• choroby ogólnoustrojowe (na tle zapalnym),
• schorzenia miejscowe (np. jałową martwicę głowy pierwszej kości śródstopia).

Obraz kliniczny

Do objawów palucha sztywnego zalicza się:

• ból okolicy stawu MTP I – pojawiający się początkowo podczas aktywności wymagających znacznego zgięcia grzbietowego palucha, wraz z postępem choroby występujący podczas zgięcia podeszwowego palucha,
• ograniczenie zakresu ruchomości w stawie MTP I,
• w pierwszej kolejności zgięcia grzbietowego,
• powiększenie obrysu stawu MTP I na skutek tworzenia się osteofitów i zapalenia błony maziowej, 
• chodzenie po zewnętrznej krawędzi stopy, 
• trzeszczenia w stawie MTP I podczas ruchu.

Rozpoznawanie

Diagnostyka opiera się na wywiadzie i badaniu przedmiotowym. Celem ustalenia rozpoznania wskazane jest wykonanie zdjęć RTG w obciążeniu (pozycja stojąca) w projekcjach AP (zdj. 2), bocznej (zdj. 3) oraz skośnej (zdj. 4). Typowe zmiany w RTG to:

• osteofit po grzbietowej stronie głowy pierwszej kości śródstopia oraz na podstawie paliczka podstawnego palucha,
• zwężenie szpary stawowej,
• elewacja pierwszej kości śródstopia,
• zwyrodnienia stawu śródstopno-trzeszczkowego.
   

...