Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego

Testy diagnostyczne

W każdym uszkodzeniu narządu ruchu, odpowiednia diagnoza fizjoterapeutyczna stanowi podstawę późniejszego postępowania, a cele i funkcje diagnostyki są powszechnie znane. Diagnoza powinna być wykonana na początku postępowania terapeutycznego, a także powtarzana: w trakcie leczenia oraz po skończonym cyklu terapeutycznym (przed powrotem danego pacjenta do ulubionej dyscypliny sportowej).

Z mojego doświadczenia wynika, że testy stabilności stawu skokowego po zakończonym cyklu leczenia zazwyczaj są pomijane. Pacjent czując się dobrze, nie decyduje się na kolejną wizytę u fizjoterapeuty (bo według niego nie ma takiej potrzeby) i jest to najczęstszy błąd. To właśnie ostateczna ocena całego cyklu postępowania daje obiektywną odpowiedź na bardzo często zadawane pytanie: czy po takiej kontuzji będę jeszcze mógł wrócić do uprawiania mojej ulubionej dyscypliny sportowej? Niestety, zdarzają są przypadki, gdzie po wielokrotnym skręceniu stawu skokowego nie powinno się uprawiać pewnego rodzaju aktywności fizycznej.

Dla środowiska fizjoterapeutów, najważniejsza kwestia tego zagadnienia dotyczy okresów, w jakich powinno się i można przeprowadzić takie testy u pacjenta. Powyższy temat nie jest łatwy, wzbudza wiele wątpliwości i kontrowersji.

Okres od urazu więzadła do jego pełnego wygojenia dzieli się na trzy fazy:

• faza ostrego stanu zapalnego – trwa około 24 godziny bądź nieznacznie dłużej;
• faza naprawcza – czasokres trwania fazy jest zróżnicowany, niemniej jednak dla fizjoterapeutów ważną informacją jest fakt, iż w okresie do końca trzeciego tygodnia od urazu nie powinno się patologicznie obciążać uszkodzonego więzadła. Nieprawidłowe działania w tym okresie mogą wpłynąć na trwałe ukształtowanie się struktury kolagenu, co może skutkować nieprawidłowymi jego parametrami w przyszłości. W konsekwencji wygojone więzadło może stracić na swojej wydolności. Nie oznacza to jednak, że przez trzy tygodnie stopa powinna pozostać w całkowitym unieruchomieniu! Dopuszcza się tutaj stosowanie ruchów biernych lub czynno-biernych w prawidłowych osiach i płaszczyznach anatomicznych w niepełnym zakresie ruchomości (środkowy zakres ruchomości do granicy bólu bądź dyskomfortu dla każdej z sekwencji ruchu);
• faza przebudowy i dojrzewania – trwa nawet do dwunastu miesięcy od wystąpienia urazu.

Rozpoczynając diagnostykę stawu skokowego, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na jego wygląd. Wielkość opuchlizny oraz występowanie (bądź brak) krwawych wybroczyn jest pierwszą, bardzo ważną informacją, określającą rozległość kontuzji. Należy pamiętać, że poważniejsze kontuzje stawu skokowego (II i III stopnia) w pierwszych 48 godzinach po kontuzji charakteryzują się występowaniem bardzo rozległej opuchlizny oraz charakterystycznych krwawych wybroczyn. Pacjent odczuwa wówczas ból podczas zwykłego poruszania się, często wręcz nie jest w stanie...