Rehabilitacja w przepuklinie krążka międzykręgowego

Kręgosłup stanowi ruchomą oś tułowia i szyi, położoną pośrodkowo po stronie grzbietowej ciała. Biegnie on od podstawy czaski do dolnego końca tułowia i razem z żebrami i mostkiem tworzy kościec osiowy ustroju. Kręgosłup składa się z 33–34 nieparzystych, symetrycznie zbudowanych kręgów, poukładanych jeden na drugim. W zależności od okolicy, w której się znajdują, wyróżnia się kręgi: 

• szyjne, czyli karkowe, w liczbie siedmiu, 
• piersiowe, czyli grzbietowe, w liczbie 12, 
• lędźwiowe, w liczbie pięciu,
• krzyżowe w liczbie pięciu,
• ogonowe, czyli guziczne, w liczbie czterech–pięciu [1].

Jako podpora górnej części ciała kręgosłup przybiera na mocy i odporności stopniowo ku dołowi wskutek coraz silniejszej budowy i coraz większych rozmiarów tworzących go kręgów. Stąd też kręgi piersiowe są większe i silniej zbudowane niż kręgi szyjne, kręgi lędźwiowe odznaczają się masywniejszą budową i większymi rozmiarami niż kręgi piersiowe, a kręgi krzyżowe zrastają się w jedną kość krzyżową, która tym wydatniej spełnia zadanie dźwigania masy tułowia. Część ogonowa kręgosłupa nie wchodzi tutaj w rachubę, gdyż u człowieka znajduje się w stanie szczątkowym i jest zbudowana z kręgów znacznie mniejszych, właściwie tylko z pozostałych po nich trzonów. Podobnie do kości krzyżowej tworzą one jedną kość guziczną, nieraz całkowicie skostniałą. Dlatego też kręgi krzyżowe i kręgi guziczne noszą nazwę kręgów rzekomych w odróżnieniu od kręgów trzech górnych odcinków kręgosłupa, zwanych prawdziwymi, przedkrzyżowymi czy też ruchomymi, z których każdy zachował swą samodzielność. Pod względem morfologicznym jednak istotne są zarówno kręgi krzyżowe, jak i guziczne, mimo że utraciły swą czynnościową samodzielność. Kręgi guziczne stanowią odcinek ogonowy kręgosłupa, który u wielu zwierząt ma znaczną długość [1].

Charakterystyka kręgu

Zasadniczo kręgi są zbudowane podobnie, jednak w poszczególnych okolicach mogą się od siebie dość znacznie różnić. Jeszcze u noworodka różnorodność oddzielnych kręgów jest o wiele mniejsza niż u dorosłego. 

Każdy typowy kręg składa się z dwóch zasadniczych części: przedniej – silniejszej, grubszej, stanowiącej trzon kręgu, i tylnej – słabszej, cieńszej, zwanej łukiem kręgu. Obie części obejmują otwór kręgowy. Suma otworów wszystkich kręgów tworzy kanał kręgowy, w którym znajduje się rdzeń kręgowy i jego opony. 

Od łuku każdego kręgu odchodzi siedem wyrostków. Ku tyłowi skierowany jest wyrostek nieparzysty, zwany wyrostkiem kolczystym, ku górze i ku dołowi odchodzą parzyste wyrostki stawowe górne i dolne, na boki zaś również parzyste wyrostki poprzeczne. 

Trzony kręgów dźwigają masę ciała, łuki otaczają i chronią rdzeń kręgowy, wyrostki częściowo stanowią ramiona dźwigni dla przyczepów mięśni, częściowo zaś służą stawowemu połączeniu kręgów między sobą. 

Trzon kręgu ma kształt niskiego walca. Jego powierzchnie górna i dolna są porowate i nieco chropowate, ograniczone gładszą, nieco wystającą listewką brzeżną paromilimetrowej szerokości. Powierzchnie te zrastają się z przylegającym do nich chrzęstnym krążkiem międzykręgowym. Powierzchnie przednia i boczne są nieco wklęsłe w kierunku pionowym i wypukłe w kierunku poziomym. Powierzchnia tylna trzonu, stanowiąca przednie ograniczenie otworu kręgowego, jest prawie równa i ma jeden lub dwa stosunkowo duże otwory, przez które żyły trzonów kręgów, tzw. żyły podstawno-kręgowe, wychodzą z trzonów, wylewając się do splotów żylnych kręgowych wewnętrznych w obrębie kanału kręgowego. Na powierzchni przedniej trzonu jest kilka małych otworów stanowiących przejścia dla naczyń odżywczych. 
Łuk kręgu rozpoczyna się w górnej części powierzchni grzbietowej trzonu, z prawej i lewej strony, nasadą stanowiącą najwęższą część łuku. Na swym górnym i dolnym brzegu tworzy ona płytkie wcięcie kręgowe górne i znacznie głębsze wcięcie kręgowe dolne. Oba wcięcia dwóch sąsiadujących kręgów ograniczają otwór międzykręgowy. Między przylegającymi kręgami znajdują się dwa takie otwory, po jednym z prawej i z lewej strony kręgosłupa. Przez te otwory, wiodące do kanału kręgowego, przechodzą nerwy rdzeniowe i naczynia. Dalszą część łuku tworzy szeroka blaszka łuku kręgu, biegnąca w przedłużeniu nasady łuku i skierowana ku tyłowi oraz przyśrodkowo. Blaszki prawa i lewa łączą się ze sobą, ograniczając od tyłu otwór kręgowy. 

Wyrostek kolczysty odchodzi od łuku ku tyłowi w płaszczyźnie pośrodkowej. Końce wyrostków sięgają aż pod skórę grzbietu, gdzie przeważnie są wyczuwalne, a u osób chudych nawet widoczne. Służą one za miejsce przyczepu mięśni i więzadeł. Pozostałe wyrostki odchodzą przeważnie również od łuku, mniej więcej w miejscu przejścia nasady w blaszkę. 

Są dwa górne i dwa dolne wyrostki stawowe. Są krótkie, zakończone powierzchnią stawową pokrytą chrząstką szklistą. Jedna para jest skierowana ku górze i jej powierzchnie stawowe są zwrócone mniej więcej ku tyłowi, druga para jest skierowana ku dołowi i jej powierzchnie są zwrócone mniej więcej do przodu. Służą one do stawowego połączenia kręgów między sobą. 

Wyrostki poprzeczne, parzyste, odchodzą od łuków między wyrostkami stawowymi górnymi i dolnymi, kierując się bocznie. Tak jak w...