Stłuczenie kości miedniczej

Z praktyki gabinetu

Wiele czynności fizycznych w dużej mierze jest uzależnionych od właściwej pracy układu kostnego. Odpowiednie rozmieszczenie poszczególnych kości wraz ze stawami zapewnia dokładne i harmonijne wykonywanie określonych ruchów. Kończyna dolna jako właściwy narząd podpory w swych podstawowych częściach ma budowę o charakterze statycznym. Intensywny tryb życia oraz zwiększona aktywność ruchowa w perspektywie czasu przyczyniają się do powstania wielu urazów kostnych, do których zalicza się np. stłuczenie.

Ogólna budowa kości

Tkanki szkieletowe – chrzęstna i kostna – są zaliczane do grupy tkanek łącznych. Tkanka chrzęstna powstaje z mezenchymy w piątym tygodniu życia zarodka. W organizmie dojrzałym tkanka chrzęstna występuje pod trzema postaciami – jako chrząstka szklista, sprężysta i włóknista. 
Chrząstka szklista występuje na powierzchniach stawowych kości, wchodzi w skład żeber chrzęstnych, jest obecna w ścianach dróg oddechowych. Tkanka ta wykazuje stosunkowo dużą giętkość i sprężystość. Z wyjątkiem chrząstek stawowych chrząstka szklista jest pokryta ochrzęstną zbudowaną z tkanki łącznej zbitej. Ponieważ chrząstka szklista nie posiada własnych naczyń ani nerwów, jej wzrost i regenerację umożliwia pokrywająca ją ochrzęstna. 
Chrząstka sprężysta występuje w małżowinie usznej, trąbce słuchowej i w niektórych chrząstkach krtani. 
Chrząstka włóknista wchodzi w skład krążków międzykręgowych, chrząstki spojenia łonowego i chrząstek śródstawowych [1].

REKLAMA

Rozwój kości

Proces tworzenia się szkieletu kostnego u człowieka trwa długo, do ok. 12.–30. roku życia. Kości rozwijają się na podłożu tkanki łącznej (mezenchymy) – kostnienie bezpośrednie bądź na podłożu chrzęstnym – kostnienie pośrednie. 
Rozwój kości na podłożu łącznotkankowym rozpoczyna się od pojawienia się punktów kostnienia. W ten sposób powstają przede wszystkim kości czaszki. W pierwszym okresie rozwoju zarodka występuje szkielet błoniasty, jednak już w pierwszych tygodniach życia (cztery–sześć tygodni) powstają w nim ogniska chrzęstne. W kolejnych tygodniach następuje stopniowe zastępowanie ich przez ogniska kostnienia. 
Proces kostnienia na podłożu chrzęstnym może przebiegać wewnątrz chrząstki (kostnienie śródchrzęstne) bądź na jej obwodzie (kostnienie chrzęstne). W kościach krótkich zachodzi kostnienie śródchrzęstne, natomiast w kościach długich występują dwa rodzaje kostnienia – chrzęstne i śródchrzęstne. Kostnienie ochrzęstne rozpoczyna się wcześniej – kość rośnie na grubość. Wkrótce po utworzeniu mankietu kostnego wokół trzonu rozpoczyna się kostnienie śródchrzęstne w środkowej części trzonu i postępuje ku nasadom. 
Równocześnie ze zjawiskami kościotwórczymi pojawiają się procesy kościogubne, polegające na zanikaniu kości od wewnątrz. W wyniku tego procesu powstaje jama szpikowa. W kościach długich między nasadami a trzonem występują chrząstki nasadowe, które są miejscem wzrostu kości na długość. 
Ostatecznie u dorosłego człowieka występuje odporny i twardy szkielet kostny, na który składa się przeszło 200 kości. Szkielet kostny tworzy rusztowanie ciała, dzięki czemu części miękkie mają ochronę i oparcie. Szkielet decyduje także o kształcie i wielkości osobnika. I wreszcie kości stanowią dźwignie, do których przymocowują się mięśnie, są więc istotnymi składnikami narządu ruchu. Poza tym w szpiku kostnym powstają erytrocyty, granulocyty i płytki krwi [1].

Budowa wewnętrzna kości

Tkanka kostna jest podstawowym składnikiem szkieletu osobnika. Charakteryzuje się dużą twardością, zawiera 70% składników mineralnych, głównie sole wapnia i fosforu. Odznacza się dużą wytrzymałością mechaniczną na zgniatanie i rozciąganie. 
Dojrzała tkanka kostna składa się z blaszek kostnych, które łącząc się ze sobą, tworzą struktury dwojakiego rodzaju: istotę kostną gąbczastą i istotę kostną zbitą. Blaszki kostne tkanki gąbczastej łączą się, tworząc grubsze beleczki kostne, które układają się w sieci o strukturze uwarunkowanej działaniem sił mechanicznych. Kierunki przebiegu beleczek kostnych w istocie gąbczastej są różne w poszczególnych kościach i ściśle uzależnione od kierunku sił działających na określoną kość. W jamkach istoty gąbczastej znajduje się szpik kostny czerwony. 
Tkanka kostna zbita, w odróżnieniu od gąbczastej, posiada zwarty układ blaszek kostnych. W miejscach jamek szpikowych leżą kanały Haversa, przez które przechodzą naczynia krwionośne odżywiające kości. Każdy kanał jest otoczony ułożonymi współśrodkowo, ściśle ze sobą zespolonymi blaszkami kostnymi i tworzy tzw. osteon. 
Najczęściej istota zbita występuje na powierzchni kości, istota gąbczasta – wewnątrz kości. Trzon kości długich buduje prawie wyłącznie tkanka kostna zbita. Wewnątrz trzonu występuje jama szpikowa wypełniona szpikiem kostnym żółtym. 
Budowa kości jest silnie związana z siłami ciśnienia i rozciągania działającymi na kość. Przy działaniu sił zewnętrznych na dowolną belkę w jej warstwach powierzchniowych od strony przyłożenia siły powstaje napięcie o charakterze rozciągania. Na stronie przeciwległej, również w warstwie powierzchniowej, występuje napięcie o charakterze ściskania. W związku z tym wewnątrz belki powstaje strefa mechanicznie obojętna. W trzonie kości długiej w obszarze strefy mechanicznie obojętnej działają komórki kościogubne (osteoblasty) i w miarę rozwoju kości wytwarzają jamę szpikową. Tak więc kości są zbudowane na zasadzie „minimum – maksimum”, tzn. zyskują znacznie na lekkości przez zaoszczędzenie materiału, nic nie tracąc na wytrzymałości. 
Pomimo odmiennej postaci istota zbita i istota gąbczasta zasadniczo ani budową, ani czynnością nie różnią się od siebie. Istota zbita jest zagęszczoną istotą gąbczastą [1].
Okostna
Każdą kość pokrywa błona zwana okostną. Okostna:

  • ochrania kość,
  • odżywia kość,
  • odpowiada za wzrastanie kości na grubość,
  • regeneruje kość [1].

W budowie okostnej występują dwie warstwy:

  • zewnętrzna włóknista,
  • wewnętrzna rozrodcza.

Włókna Sharpeya z warstwy zewnętrznej wnikają w kość, ściśle się z nią łącząc. Warstwa ta jest różnej grubości. Zdolności regeneracyjne kości zależą w dużej mierze od bogato unerwionej i un...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z KSIĘGARNI FIZMEDIO