Trening ekscentryczny w praktyce fizjoterapeuty i trenera przygotowania motorycznego

W klasycznym treningu obciążeniem jest grawitacja ziemska (obciążenie zależy od masy sztangi czy hantli używanych podczas ćwiczeń i od przyspieszenia grawitacyjnego Ziemi). W treningu inercyjnym natomiast wykonujący ćwiczenie rozpędza element inercyjny siłą własnych mięśni (faza koncentryczna skurczu mięśniowego), a po przekroczeniu pewnego progu bezwładności musi go wyhamować (faza ekscentryczna skurczu mięśniowego). Taki sposób pracy mięśnia (wykorzystanie ekscentrycznego skurczu w treningu) niesie ze sobą szereg pozytywnych implikacji. Poniższe badania dowodzą, że trening ekscentryczny może być z powodzeniem stosowany zarówno w treningu sportowym, jak i w rehabilitacji po kontuzjach i zabiegach operacyjnych, a także w samej prewencji urazów. 

Badania

Sama idea treningu inercyjnego pojawiła się na początku zeszłego stulecia w badaniach Archibalda V. Hilla, brytyjskiego fizjologa, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1922 r. Mimo to nie zyskała znaczącej popularności. W pewnym stopniu można to wytłumaczyć większym stopniem skomplikowania ówczesnych urządzeń do treningu inercyjnego i ich słabą dostępnością na rynku w porównaniu z klasycznym wyposażeniem siłowni czy sal ćwiczeń.
Dostępne badania nad efektami treningu inercyjnego potwierdzają jego skuteczność w budowaniu masy i siły mięśniowej już po kilkutygodniowych cyklach treningowych [1], rozwijaniu koordynacji mięśniowo-nerwowej [2] oraz poprawie sztywności ścięgien u osób starszych [3]. Co więcej, trening ekscentryczny będący jedną z faz treningu inercyjnego usprawnia cykl rozciągnięcie–skurcz mięśnia i zwiększa wykorzystanie energii sprężystej zmagazynowanej w mięśniach i ścięgnach w trakcie fazy ekscentrycznej [4].
Badania przeprowadzone przez Petersena i wsp. (2011) dowodzą, że trening z wykorzystaniem długiej fazy ekscentrycznej może być stosowany w treningu sportowców w celu zmniejszenia ryzyka kontuzji. Ćwiczenia ekscentryczne mięśni grupy kulszowo-goleniowej prowadzone przez 10 tygodni redukują ryzyko kontuzji nawet o 65–70%.
Kolejnymi badaczami, którzy zajęli się tematem treningu z wykorzystaniem fazy ekscentrycznej, są P. Jonsson oraz H. Alfredson. Dowiedli oni, że podczas tego rodzaju ćwiczeń zwiększa się synteza kolagenu w organizmie. Stąd pozytywny wpływ treningu na leczenie tendinopatii i entezopatii. 
Ciekawymi badaniami są również te przeprowadzone przez Renatę Horst. Twierdzi ona, iż aktywność ekscentryczna wymaga informacji proprioceptywnych, a to z kolei prowadzi do centralizacji stawów (wzrostu ich zborności i stabilizacji).
Wciąż niestety nie ma zb...