Wpływ mobilizacji blizny na redukcję bólu przewlekłego

Ból jest jednym z elementów towarzyszących pacjentowi na wielu etapach tworzenia się blizny. Czasami już samo powstanie blizny jest uwarunkowane bólem. Gojenie się tkanek, przebudowa blizny również mogą być okupione przez pacjenta dolegliwościami bólowymi. Jeżeli dodatkowo blizna jest nieestetyczna i położona na odsłoniętej części ciała, może to doprowadzić do pogorszonego samopoczucia, a nawet depresji, co dodatkowo wzmaga odczuwanie bólu. 

Blizna — podstawowe informacje

Blizna to zmiana będąca wynikiem zastępowania przez organizm włóknistą tkanką łączną ubytku tkanki powstałego w wyniku zdarzenia urazowego lub choroby [1]. Nie wszystkie blizny muszą dawać powikłania w organizmie, jest to bowiem naturalna forma zachowania integralności oraz funkcji tkanek. W wyniku wpływu licznych czynników w trakcie powstawania blizny może dojść do zaburzeń w jej obrębie i powstania blizny patologicznej. 
Gojenie się tkanek to skomplikowany proces, który składa się z czterech podstawowych etapów. Są to:

• hemostaza,
• miejscowy stan zapalny,
• proliferacja,
• przebudowa [2].
   

Prawidłowe zagojenie rany wymaga właściwego przebiegu wszystkich wymienionych etapów. 
Istotnym czynnikiem wpływającym na proces gojenia i powstawania blizny jest TGF-β (transformujący czynnik wzrostu beta) – działa on na wszystkich poziomach gojenia i dodatkowo wpływa na proliferację i różnicowanie komórek, wytwarzanie składników macierzy zewnątrzkomórkowej oraz modulację funkcji układu odpornościowego [2, 4]. Dlaczego wspominam tutaj akurat o tym czynniku? Wykazano, że oddziaływania manualne mogą wpływać na szlak sygnałowy TGF-β i poprawiać gojenie ran oraz zmniejszać wielkość blizny [4]. Możliwe, że manipulacja strukturami powięziowymi może przywracać homeostazę naprężeń i modyfikować właściwości połączeń macierz–komórka [5]. Jako fizjoterapeuci musimy jednak pamiętać, że nadmierne działania manualne w obrębie samej blizny w fazie proliferacji mogą doprowadzić do powstania blizny stwardniałej – wciągniętej (zbyt wczesne obciążenia oddziałują na kurczliwe właściwości miofibroblastów). Stałe rozciąganie fibroblastów może z kolei prowadzić do nadprodukcji kolagenu i powstania blizny przerostowej lub bliznowca. 

Tab. 1. Fazy gojenia się ran [2, 3]