Diagnostyka różnicowa przejścia szyjno-piersiowego i górnego otworu klatki piersiowej

Ściśle rzecz ujmując, anatomiczne PSP tworzy ruchome połączenie segmentów C7 i Th1 kręgosłupa. Jednak myśląc o odcinku przejściowym szyjno-piersiowym w kategoriach funkcjonalnych, odnosimy się umownie do dwóch dolnych kręgów szyjnych i czterech górnych kręgów piersiowych. Staw C6/C7 stanowi pierwszy segment sąsiadujący od góry z anatomicznym PSP i o ile prezentuje typowy dla odcinka szyjnego kształt trzonów kręgowych, to już zmieniony (bardziej pionowy) przebieg powierzchni stawowych jest typowy dla odcinka piersiowego. Unerwienie stawu C7/Th1 pochodzi częściowo z gałązek przyśrodkowych nerwów rdzeniowych wychodzących piętro wyżej, a więc z poziomu C6/C7. Segment Th4 zaś jest umowną funkcjonalną granicą PSP ze względu na zasięg przyczepów mięśni schodzących z odcinka szyjnego do piersiowego (np. mięsień dźwigacz łopatki i mięśnie płatowate), co powoduje, że ruch odcinka szyjnego przenosi się na górne cztery segmenty piersiowe. Poziom Th 4 jest również umowną granicą śródpiersia górnego ograniczonego od przodu mostkiem i jego połączeniem z pierwszym żebrem i obojczykiem. W obręb górnego śródpiersia wchodzą tak ważne struktury anatomiczne, jak: łuk aorty i naczynia od niego odchodzące, żyła główna górna, osklepek opłucnej, szczytowe płaty płuc, górny odcinek tchawicy i przełyku, nerwy błędne i przeponowe, zwoje współczulne oraz liczne naczynia i węzły chłonne. To na tym odcinku zachodzi przejście fizjologicznych krzywizn kręgosłupa – lordozy szyjnej w kifozę piersiową, a w sytuacji wad posturalnych jest to również strefa przedniego przesunięcia głowy względem tułowia, co powoduje kaskadę negatywnych konsekwencji w aspekcie drenażu żylno-limfatycznego. Strefa PSP to również wielowarstwowy układ powięzi schodzących z odcinka szyjnego do klatki piersiowej. Wśród nich należy wymienić:

• powięź powierzchowną szyi, która przechodzi w powięź powierzchowną piersiową otaczającą mięsień piersiowy większy i naramienny z przodu, a z tyłu w mięsień czworoboczny,
• powięź środkową szyi, która bierze swój przyczep na kości gnykowej, otacza tarczycę, gardło i naczynia szyjne, rozdziela się na trzy listki, budując aparat wieszadłowy dla naczyń podobojczykowych i splotu ramiennego za pośrednictwem powięzi obojczykowo-piersiowej, tworząc dalej powięź wewnątrzpiersiową na wewnętrznej powierzchni przedniej części klatki piersiowej, a także łącząc się z powięzią osierdzia i opłucnej przez wiązki tworzące więzadła osierdziowo-mostkowe, aż do centrum ścięgnistego przepony,
• powięź głęboką szyi, która ma swój przyczep początkowy na guzku gardłowym kości potylicznej na podstawie czaszki, schodząc na przedniej powierzchni trzonów kręgosłupa szyjnego i na mięśniu długim szyi oddaje wiązki do powięzi mięśni pochyłych i tworzy otoczenie dla zwojów szyjnych układu współczulnego, a następnie otacza kręgosłup piersiowy od przodu, łącząc się ściśle z więzadłem podłużnym przednim.

Dolnym zakotwiczeniem wszystkich wymienionych warstw, które wchodzą do wnętrza klatki piersiowej, otaczając główne naczynia i osierdzie, jest przyczep na centrum ścięgnistym przepony poprzez system więzadeł osierdziowo-przeponowych. Analizując ciągłość powięziową od podstawy czaszki do centrum ścięgnistego przepony, można funkcjonalnie wyodrębnić wielowarstwowe pasmo powięziowe o podłużnym przebiegu, będące w gruncie rzeczy powięziowym „opakowaniem” dla trzewi, a które w żargonie osteopatycznym nazywane jest „ścięgnem centralnym” (central tendon) [1].

Ścięgno centralne przebiegające po cięciwie łuku utworzonego przez krzywiznę odcinka piersiowego w sytuacji poważnych zmian posturalnych w PSP z transpozycją przednią głowy oddala się od ściany kręgosłupa i ma tendencję do skracania, co prowadzi do utrwalania nieprawidłowego wzorca postawy.

W strefie PSP zachodzi również unikatowe połączenie między elementami somatycznego układu nerwowego i układu autonomicznego, co ma ogromne znaczenie w powstawaniu zespołów bólowych o typie algodystrofii. Włókna przedzwojowe wychodzące z rdzenia mogą wspinać się bez przełączenia na poziomie swojego zwoju, a włókna pozazwojowe wychodzące ze zwojów autonomicznych nawet z tak odległych poziomów, jak T5 i T6, mogą wstępująco wchodzić do zwojów szyjnych i tworzyć unerwienie wegetatywne narządów szyi i głowy, a także wchodzić w skład włókien somatycznych tworzących splot ramienny. 

Przejście szyjno-piersiowe kręgosłupa st...