Diagnostyka różnicowa stawu skokowego i stopy - część 1

Od części tylnej (stępu), zbudowanej z masywnych kości spełniających funkcję podporową, do coraz drobniejszych kości śródstopia i przodostopia z licznymi stawami wzmocnionymi skomplikowanym aparatem więzadłowym stopa adaptuje się do funkcji inteligentnego resoru i sprężyny. Amortyzuje, dynamicznie rozprasza energię sił grawitacji, ale również potrafi ją zmagazynować przez napięcie układu więzadłowego i oddawać w czasie chodu, biegu czy też skoków. Stopa jest też nadzwyczaj czujnym narządem czucia głębokiego sprzężonym z układem koordynacji ruchu i równowagi.

Anatomia i biomechanika

Staw skokowy tradycyjnie omawia się, analizując dwa jego piętra. Piętro górne, utworzone przez staw skokowy górny (skokowo-goleniowy) łączący kości piszczelową i strzałkową z kością skokową, należy do stawów zawiasowych złożonych. Piętro dolne (staw skokowy dolny) zawiera dwa przedziały: przedni utworzony przez staw skokowo-piętowo- łódkowy oraz przedział tylny utworzony przez staw skokowo-piętowy o powierzchniach stawowych zaklasyfikowanych jako stawy jednoosiowe złożone. Staw skokowo-goleniowy utworzony przez powierzchnie stawowe dalszej nasady kości piszczelowej oraz strzałkowej tworzy tzw. widełki stawu skokowego wchodzące w relację z powierzchnią stawową bloczka kości skokowej [1].
W stawie skokowym górnym zachodzi przede wszystkim ruch zgięcia i wyprostu od zgięcia grzbietowego stopy do podeszwowego w zakresie 20–0–45°, a także niewielkie ruchy supinacji i pronacji oraz rotacji zewnętrznej i wewnętrznej. Oś poprzeczna stawu skierowana jest pod kątem 82° do osi długiej kości piszczelowej i przebiega od góry i strony przyśrodkowej do boku i dołu, a ruch bloczka przypomina ruch ściętego stożka z podstawą zwróconą do strony bocznej. 
Bloczek kości skokowej zawiera na swej górnej powierzchni dwie wypukłości oddzielone centralną wklęsłością, przy czym przednia część bloczka jest nieco szersza niż tylna, co powoduje, że w pozycji zgięcia grzbietowego stopy staw jest w pełni zaryglowany, zaś w pozycji zgięcia podeszwowego możliwe są niewielkie ruchy supinacji i pronacji oraz rotacji w tym stawie. Paradoksalnie jednak to w pozycji zgięcia grzbietowego kontakt powierzchni stawowych jest znacznie mniejszy niż w pozycji zgięcia podeszwowego, gdyż ogranicza się jedynie do przedniej krawędzi bloczka kości skokowej. Praktyczną implikacją tych rozważań powinna być refleksja nad bardzo popularnym sposobem rozciągania mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa poprzez ćwiczenia na schodku, gdzie wymuszenie zgięcia grzbietowego stopy niefizjologiczną siłą dociska powierzchnie stawowe przedniego przedziału stawu.
Boczna część podstawy bloczka kości skokowej poszerza się w kierunku styku z kostką boczną, tworząc kąt 32° do stycznej ściany bocznej bloczka, stąd możliwe staje się podparcie kości strzałkowej i przenoszenie ok. 20% sił kompresyjnych podudzia poprzez kontakt strzałkowo-skokowy [2].
Reszta obciążeń przypada na kontakt piszczelowo-skokowy. Staw skokowy dolny poprzez ukształtowa...