Fizjoterapia w nadmiernej ruchomości stawów

W poprzednich częściach pracy (I i II) przedstawiono definicję nadmiernej ruchomości stawów (NRS), jej podłoże, główne objawy i ogólne zasady rozpoznawania [1, 2]. Uzasadniono również celowość wykrywania tego zaburzenia z punktu widzenia klinicznego, możliwości profilaktyki i leczenia.
Kryteria oceny wyników badania powinny być możliwie najprostsze, szczególnie gdy stosuje się je w badaniach epidemiologicznych. Natomiast z punktu widzenia ich przydatności w badaniu „pojedynczych” przypadków trzeba prowadzić precyzyjne pomiary umożliwiające monitorowanie leczenia.
Należy pamiętać, aby zawsze brać pod uwagę obszar etniczny, wiek i płeć badanych, wykonywaną przez nich pracę i wpływ dominującej kończyny. Podczas pomiarów w błąd może wprowadzać nabyta nadmierna ruchomość w danym stawie, wynikająca z kompensacji zmniejszonej ruchomości powiązanych z nim stawów. Przykładem jest zwiększona ruchomość stawów biodrowych przy ograniczonej ruchomości kręgosłupa.
Dorosły chory z nadmierną ruchomością stawów (NRS) zgłasza się do lekarza – rodzinnego, ortopedy, reumatologa – najczęściej z powodu bólu stawów, okresowych zmian zapalnych w ich obrębie (obrzęk, wysięk), powtarzających się podwichnięć. W przypadkach chorych z zespołem nadmiernej ruchomości stawów (ZNRS) oprócz tych objawów stwierdza się również występowanie żylaków, przepuklin i innych [2]. Wreszcie – wywiad i objawy mogą wskazywać na jedną z ciężkich chorób związanych z NRS, jak zespół Ehlersa-
Danlosa lub Marfana [2]. Często zdarza się, że NRS nie była przez pacjenta i jego otoczenie zauważana. W związku z genetycznym uwarunkowaniem NRS niezwykle ważny jest wywiad rodzinny.

Niektóre cechy osoby z NRS można zauważyć już podczas wywiadu. Obserwuje się wówczas np. przeprost w stawach palców rąk lub „okręcanie” podudzi wokół siebie w pozycji siedzącej, opieranie stóp o podłoże na bocznej powierzchni (zdj. 1).
W badaniu przedmiotowym można zauważyć zwiększoną rozciągliwość skóry, często rozstępy skórne lub cienkie blizny po zabiegach chirurgicznych. Należy ocenić budowę, symetrię i postawę ciała, a następnie ustawienie, ew. cechy zapalne i ruchomość stawów (ruchy czynne i bierne).

Zdj. 1. „Okręcanie” podudzi w pozycji siedzącej

RODZAJE SKAL STOSOWANYCH W DIAGNOSTYCE NADMIERNEJ RUCHOMOŚCI STAWÓW

Aby na podstawie zakresu ruchomości stawów ocenić, czy mamy do czynienia z NRS, potrzebne są obiektywne kryteria. Jako badanie skriningowe zaproponowano zadanie osobie badanej pięciu pytań.
Odpowiedzi na nie mogą wstępnie potwierdzić NRS (tab. 1) [3]. Niezależnie od tego
badania należy zastosować odpowiednią skalę, pozwalającą na obiektywną oc...