Kaletki są istotne w prawidłowym działaniu biomechanicznym stawu oraz mięśni i ścięgien, jednocześnie stanowią ważną, integralną część stawu, w którego okolicy występują. Głównym działaniem kaletki jest zmniejszenie tarcia pomiędzy strukturami podlegającymi obciążeniom. Są one również odpowiedzialne za pełnienie funkcji ochronnych.
Kaletka maziowa (bursa synovialis) powstaje w miejscach, w których błona maziowa uwypukla się na zewnątrz jamy stawowej. Ma ona kształt worka wypełnionego niewielką ilością płynu. Powierzchnia wewnętrzna kaletki jest wilgotna i gładka. Zewnętrzna warstwa kaletki jest zbudowana z części włóknistej.
Kaletki są istotne w prawidłowym działaniu biomechanicznym stawu oraz mięśni i ścięgien, jednocześnie stanowią ważną, integralną część stawu, w którego okolicy występują. Głównym działaniem kaletki jest zmniejszenie tarcia pomiędzy strukturami podlegającymi obciążeniom. Są one również odpowiedzialne za pełnienie funkcji ochronnych.
W organizmie ludzkim jest ok. 150 kaletek. W stawie kolanowym znajdują się trzy:
POLECAMY
- kaletka nadrzepkowa,
- kaletka przedrzepkowa (położona pomiędzy skórą i rzepką),
- kaletka podrzepkowa (umiejscowiona pomiędzy skórą a guzkiem piszczelowym).
Struktury te zazwyczaj nie są połączone z jamą stawu kolanowego.
Stan zapalny kaletki – przyczyny i objawy
Stan zapalny w kaletce może zostać wywołany przez kilka czynników:
- uraz lub/i mikrourazy powstające w wyniku upadku, stłuczenia, zmian degeneracyjnych,
- działanie chorób współistniejących (dna moczanowa, sarkoidoza, choroba Raynauda),
- septyczne zapalenie kaletki maziowej, najczęściej spowodowane przez bakterię Staphylococcus aureus (w 80% przypadków), Staphylococcus species lub Streptococcus Mycobacterium.
Mechanizm urazowy powstawania stanu zapalnego pojawia się u pacjentów przyjmujących długotrwałe, niewygodne pozycje statyczne (np. długotrwała pozycja w klęku u osób kładących płytki). Najczęściej są to pacjenci w wieku 15–50 lat.
Septyczne i aseptyczne zapalenie kaletki maziowej objawia się przede wszystkim występowaniem dolegliwości bólowych stawu, ograniczeniem jego funkcji i obrzękiem. Zawsze należy sprawdzić, czy występujące dolegliwości nie są spowodowane np. zmianami zwyrodnieniowymi, zapaleniem lub urazem ścięgna czy też właśnie zaistnieniem czynnika infekcyjnego.
Do głównych objawów zapalenia septycznego należą:
- ból – może mieć charakter miejscowy lub promieniować wzdłuż całej kończyny dolnej,
- podwyższona temperatura okolicy stawu,
- obrzęk.

Ból występuje w trakcie badania palpacyjnego oraz podczas ruchu stawu kolanowego. Może być odczuwany przez cały zakres ruchu czynnego lub tylko w pozycjach końcowego zgięcia i wyprostu (dochodzi wtedy do ucisku kaletki przez przebiegające ponad nią struktury mięśniowe). U niektórych chorych możliwe jest występowanie objawów ogólnych zapalenia, takich jak gorączka.
Badaniem obrazowym, dobrze ukazującym zmieniony chorobowo obszar i strukturę, a jednocześnie potwierdzającym proces chorobowy, jak również dającym możliwość monitorowania postępów leczenia i rehabilitacji, jest badanie USG.
Leczenie
Stan zapalny utrzymuje się zazwyczaj przez 7–14 dni.
W początkowym okresie, w trakcie zaostrzenia stanu zapalnego, najważniejsze wydaje się podawanie leków (niesteroidowych leków przeciwzapalnych – NLPZ) oraz odciążanie kończyny dolnej objętej zmianą chorobową. W przypadku dużego wysięku punkcja jest rozwiązaniem stosowanym w celu zmniejszenia ilości płynu w kaletce. Bezpośrednio do kaletki podawane są również leki z grupy NLPZ. W terapii stosuje się także doustnie leki z grupy NLPZ.
Miejscowa aplikacja leków przeciwzapalnych jest możliwa dzięki powszechnie stosowanym zabiegom fizjoterapeutycznym: jonoforezie i fonoforezie. Dobrym sposobem aplikacji żeli i kremów zawierających NLPZ jest również opatrunek okluzyjny.
Zaleca się odciążenie kończyny, pacjent powinien w trakcie poruszania się używać kul łokciowych. W niektórych przypadkach zaleca się stosowanie ortezy.
Dobrym rozwiązaniem jest plastrowanie dynamiczne – kinesiologytaping. Odpowiednie aplikacje dają możliwość działania odciążającego/odbarczającego staw/kaletki, jak również działania przeciwobrzękowego.
Możliwie najwcześniej należy rozpocząć delikatne ruchy czynne (zapobiegnie to zesztywnieniu stawu) do granicy bólu lub używanie ruchu w postaci CPM. Celowe w...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 11 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- ...i wiele więcej!