Klinimetria kończyny górnej po udarze mózgu

W procesie usprawniania szczególnych trudności nastręcza odbudowa funkcji kończyny górnej. Czynniki, takie jak wzmożone napięcie mięśniowe, zaburzenia czucia głębokiego i powierzchniowego, upośledzona gnozja, pomijanie stronne, mogą wydatnie wpłynąć na niezadowalające efekty terapii.

Prawidłowo dobrane narzędzia oceny stanu funkcjonalnego kończyny górnej umożliwią określenie potencjału rehabilitacyjnego badanego, będą wskaźnikiem podejmowania kolejnych etapów usprawniania oraz – co niezwykle istotne – będą źródłem motywacji chorego do dalszej wytężonej pracy nad odzyskaniem samodzielności¹. 

Coraz częściej podkreśla się konieczność prowadzenia dokładnej dokumentacji medycznej przez fizjoterapeutów. W obliczu nowo przyjętej ustawy o zawodzie fizjoterapeuty należy pamiętać o coraz większej odpowiedzialności spoczywającej na barkach fizjoterapeuty. Zatem stosowanie zobiektywizowanych narzędzi pomiarowych staje się koniecznością.

Podstawowe problemy z testami i skalami klinimetrycznymi mogą wynikać z konieczności wykorzystania standaryzowanych narzędzi, zbyt małej czułości 
(np. pacjent uzyskuje maksymalną liczbę punktów, mimo że ma jeszcze deficyty lub odwrotnie – u chorego ze znacznymi deficytami funkcjonalnymi, pomimo uzyskania pewnych funkcji, pacjent nadal uzyskuje zero punktów)². 

Prawidłowo skonstruowana skala powinna być niezawodna we wszystkich przypadkach, komunikatywna, powtarzalna oraz na tyle czuła, by wykazywać istotne zmiany w kolejnych badaniach. Niewątpliwie istotnym elementem jest również doświadczenie osoby badającej, a wybór określonej skali zależy przede wszystkim od przystępności, czasu oraz prostoty wykonania³. 

Kończyna górna

Funkcja kończyny górnej uwarunkowana jest wielopłaszczyznowo. Odpowiada nie tylko za ruchy precyzyjne, chwytne czy manipulacyjne, ale również dostarcza 
informacji z otoczenia bez udziału wzroku. O funkcjonalności ręki świadczą przede wszystkim trzy parametry: jakość chwytu (dostosowanie ręki do kształtu trzymanego przedmiotu), wartość chwytu, która ma znaczenie dla przenoszenia obciążeń oraz wspominania już zdolność manipulacyjna ręki. Najczęściej jedna z rąk jest ręką wiodącą – manipulatorem, druga zaś spełnia funkcję stabilizującą. W tym właśnie aspekcie należy podkreślić możliwości ruchowe, jakie daje kończyna górna, lecz nie wolno zapominać o niezastąpionej wartości czucia i ruchów palców, gdzie zasadniczą rolę w ich wykonywaniu odgrywa przeciwstawne ułożenie kciuka. Oprócz podkreślenia możliwości ruchowych kończyny górnej po raz pierwszy Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia zdefiniowała ją jako podporową dla przenoszenia obciążeń, co jest związane z kontrolą i koordynacją ruchów dowolnych (ICF b7603)⁴.

Około połowy wszystkich pacjentów, którzy przeżyli udar mózgu, pozostaje niesprawnych w zakresie czynności funkcjonalnych kończyny górnej, w tym dłoni i ramienia⁵. N...