Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna

Imponujące osiągnięcia w zakresie intensywnej terapii, kardiologii inwazyjnej i kardiochirurgii sprawiły, że coraz więcej pacjentów doznających ostrych incydentów sercowych szybko wraca do zdrowia i codziennego życia. Bardzo ważna w tym celu jest ścisła współpraca lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarek, psychologów, socjologów oraz dietetyków. 

Anatomia układu sercowo-naczyniowego

Organizm człowieka jest zbudowany z wielu układów. Jednym z nich jest układ krążenia, w skład którego wchodzi zespół narządów składający się z układów krwionośnego i limfatycznego oraz wypełniających je płynów ustrojowych, takich jak krew i limfa. Układ krwionośny człowieka jest zamknięty, co sprawia, że krew krąży tylko w naczyniach krwionośnych i nie przedostaje się do jam ciała. Układ krwionośny składa się przede wszystkim z serca oraz naczyń krwionośnych, czyli żył, tętnic i naczyń włosowatych.

Serce

Serce to główny narząd układu krążenia, przyjmujący krew z naczyń i tłoczący ją do nich. Znajduje się w klatce piersiowej, w worku osierdziowym. Worek osierdziowy ma dwie warstwy – zewnętrzną włóknistą i wewnętrzną surowiczą. Blaszka surowicza przechodzi nieprzerwanie na powierzchnię serca i okrywa je, tworząc nasierdzie. Nasierdzie określane jest też mianem blaszki trzewnej, a blaszka zewnętrzna osierdzia nazywana jest blaszką ścienną. Między obu blaszkami osierdzia znajduje się jama osierdzia zawierająca nieco płynu surowiczego. Serce jest zbudowane z mięśnia wewnątrz wyścielonego wsierdziem. Składa się więc z wsierdzia, mięśnia i nasierdzia. 
Serce osoby dorosłej jest podzielone przegrodami na dwie części, z których każda zawiera przedsionek i komorę. Serce prawe jest wypełnione krwią żylną, składa się z prawego przedsionka i prawej komory. Przedsionek jest połączony z komorą ujściem przedsionkowo-komorowym, które jest zaopatrzone w zastawkę trójdzielną. Do prawego przedsionka spływa krew żylna z całego ciała żyłą główną górną i dolną oraz z mięśnia samego serca z zatoki wieńcowej. Z prawej komory wychodzi pień płucny, a w miejscu jego odejścia znajduje się zastawka. 

Serce lewe zawiera krew tętniczą. Podobnie jak serce prawe składa się z przedsionka i komory. Przedsionek łączy się z komorą ujściem przedsionkowo-komorowym, w którym znajduje się zastawka dwudzielna. Do lewego przedsionka żyłami płucnymi wpływa krew tętnicza. Z lewej komory wychodzi aorta, w miejscu odejścia znajduje się zastawka [1].
Zastawki serca zawsze w sposób skrupulatny regulują kierunek przepływu krwi. 

Naczynia krwionośne

Krew jest rozprowadzana po całym organizmie człowieka systemem skomplikowanych naczyń krwionośnych, w skład których wchodzą tętnice i żyły. Tętnicą nazywa się naczynie, które w sposób skrupulatny i dokładny prowadzi krew z serca. Natomiast żyłą krew płynie wyłącznie do serca. Pomiędzy tętnicami i żyłami znajdują się liczne naczynia włosowate. Należy pamiętać, iż w naczyniach tętniczych panuje wyższe ciśnienie niż w naczyniach żylnych i włosowatych.

W układzie sercowo-naczyniowym człowieka wyróżnia się dwa zamknięte układy krążenia: duży i mały. Krwiobieg duży rozpoczyna się w lewej komorze serca, a kończy w prawym przedsionku. Z lewej komory serca wychodzi aorta (główna tętnica), która dostarcza krew tętniczą do tkanek i narządów. Z łożyska kapilar powstają dwie małe żyłki, które przemieniają się w coraz większe i ostatecznie do prawego przedsionka uchodzą dwie żyły główne (górna i dolna).

Przyjęto, by zawałem nazywać każdy epizod martwicy mięśnia sercowego spowodowany niedokrwieniem, niezależnie od rozmiarów.  

Krwiobieg mały zaczyna się w prawej komorze serca i kończy w lewym przedsionku. Z prawej komory wychodzi pień płucny. Dzieli się na dwie tętnice płucne, które w płucach rozgałęziają się aż do utworzenia włośniczek otaczających pęcherzyki płucne. Między pęcherzykami i włośniczkami zachodzi wymiana gazowa. Krew oddaje dwutlenek węgla, pobiera tlen i żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka. Krążenie małe nosi też nazwę krążenia płucnego. W krążeniu dużym serce przyjmuje krew z całego układu żylnego i tłoczy ją do układu tętniczego. Między obu układami znajduje się sieć naczyń włosowatych. 

W naczyniach tętniczych panuje wysokie ciśnienie, zależne od pracy lewej komory serca i oporu tętniczek obwodowych. W czasie skurczu serca wynosi ono ok. 16,0 kPa (120 mmHg). Ciśnienie rozkurczowe jest odpowiednio niższe, wynosi ok. 10,7 kPa (80 mmHg). Ciśnienie nie jest jednakowe w całym układzie tętniczym, spada w miarę przepływu krwi do mniejszych tętnic i do łożyska naczyń włosowatych. Suma przekrojów tętniczek jest większa niż tętnic. W łożysku naczyń włosowatych następuje dalszy spadek ciśnienia i zwolnienie prądu krwi przepływającej. W naczyniach żylnych ciśnienie krwi jest niskie, a w dużych żyłach blisko serca – ujemne [1].

Układ limfatyczny

W skład układu krążenia wchodzi układ limfatyczny. Stanowi on w organizmie człowieka uzupełnienie układu krwionośnego. Płynąca w nim limfa to płyn ustrojowy, który przede wszystkim pośredniczy w wymianie składników pomiędzy krwią a innymi tkankami ciała. Układ limfatyczny pomaga również usunąć z organizmu nadmiar...