KRIOTERAPIA MIEJSCOWA I OGÓLNOUSTROJOWA WSKAZANIA, RODZAJE, ZASTOSOWANIE W FIZJOTERAPII

To, w jaki sposób niskie temperatury wpływają na organizm, zależy od kilku czynników:

• czasu ekspozycji na zimno,
• wartości temperatury,
• ilości ciepła,
• szybkości, z jaką ciepło zostaje odebrane organizmowi [8]

Zachodzące reakcje dzieli się na miejscowe i ustrojowe – w zależności od tego, czy zabiegowi poddane jest całe ciało, czy określona okolica. Stosowanie krioterapii powoduje wiele korzystnych zmian biochemicznych, hormonalnych i klinicznych. W zasadzie zimno działa na organizm w dwóch fazach. W pierwszej organizm reaguje obronnie przed utratą ciepła. Mimo tego dochodzi do jego utraty i obniżenia temperatury. Głównym skutkiem jest skurcz naczyń krwionośnych i zmniejszenie przepływu krwi w początkowym okresie zabiegu. Dochodzi do zmniejszenia metabolizmu tkanek i dynamiki płynów, podwyższenia progu bólu, zwiększenia czynności nadnerczy, wzrostu ciśnienia tętniczego i żylnego, przewodnictwo nerwowe ulega zwolnieniu. Po tej reakcji następuje faza druga, objawiająca się zmniejszeniem napięcia i rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Dochodzi do przekrwienia tkanek i nawet czterokrotnie większego przepływu krwi przez tkanki, zwiększenia ciepłoty skóry, wzrostu przemiany materii w części rdzennej, spadku ciśnienia tętniczego i żylnego [2, 8, 9].

Poza działaniem krioterapii na naczynia krwionośne i układ nerwowy, w przypadku krioterapii ogólnoustrojowej, dochodzi do wzrostu wydzielania hormonów: adrenaliny, noradrenaliny, kortykotropiny (ACTH), testosteronu u mężczyzn oraz kortyzolu. Nie stwierdzono wzrostu wydzielania hormonu luteinizującego, wzrostu i hormonu dojrzewania pęcherzyków. Zmianie ulegają także parametry krwi. Badania laboratoryjne potwierdzają zwiększenie do górnej normy wartości stężeń leukocytów, hemoglobiny, kreatyniny oraz płytek krwi. Naczynia krwionośne reagują skurczem, a następnie rozkurczeniem i silnym przekrwieniem. Dochodzi do poprawy drenażu żylnego i limfatycznego. Napięcie mięśniowe ulega obniżeniu, zwolnione jest przewodnictwo nerwowe.

Pod wpływem zachodzących reakcji osiągane są różne efekty. Efekt przeciwbólowy uzyskiwany jest dzięki kilku czynnikom. Wynika z „zablokowania” przez zimno receptorów czuciowych, ich połączeń z prioprioceptorami, a także zwolnienia przewodnictwa we włóknach czuciowych, zablokowania uwalniania mediatorów bólu. Związek z działaniem przeciwbólowym ma ponadto teoria kontrolnych bramek. Tłumaczy ona hamujący wpływ odczuwania bólu przez receptory skórne. Stymulacja nerwów czuciowych w miejscu bólu (poprzez krioterapię) ogranicza ilość bodźców bólowych...