Magnez w kontekście skurczów mięśni

Odpowiednie spożycie magnezu powinno być sprawą priorytetową przy planowaniu postępowania dietetycznego. Problemem jest jednak dobranie odpowiedniego zapotrzebowania dla danej jednostki. Statystyczny Jan Kowalski, którego głównym zadaniem fizycznym w ciągu dnia jest skakanie po kanałach w telewizorze, będzie zarówno zużywał, jak i potrzebował mniej magnezu niż sportowiec, który wykonuje jedną, dwie sesje treningowe dziennie. Co więcej, dzienne zapotrzebowanie na magnez może zdecydowanie różnić się u różnych ludzi – 
zależnie od stylu życia, nawodnienia, epigenetyki, aktywności fizycznej, ilości wypitych płynów diuretycznych (kawa, herbata, zioła moczopędne) czy też potliwości. 
Negatywny wpływ na poziom magnezu ma także ilość czynników stresowych, które wpływają na zmniejszenie poziomu magnezu i jego nasilone zużycie oraz wydalanie w przemianach nerkowych. 
Niski poziom magnezu jest istotnie skorelowany z wieloma zaburzeniami zdrowotnymi, takimi jak alzheimer, ADHD, insulinooporność, choroby CVD, osteoporoza czy zaburzenia kurczliwości mięśni. 

Magnez – podstawowa rola w zdrowiu człowieka 

Magnez jest kofaktorem ponad 300 reakcji w ludzkim organizmie. Z perspektywy typowo fizjoterapeutycznej najważniejsza jest rola magnezu w aspekcie pracy układu kostno-szkieletowego oraz jego wpływ na funkcjonowanie pompy sodowo-potasowej, czyli bezpośredni wpływ na kurczliwość mięśni szkieletowych. O tych najważniejszych funkcjach będzie mowa na końcu. 
Magnez „pracuje” głównie jako przeciwjon dla ATP, czyli najważniejszego donora energetycznego w ludzkiej komórce, wpływając tym samym na przemiany związków energetycznych, takich jak węglowodany czy tłuszcze (wspieranie glikolizy czy działania oksydacyjnego, czyli wykorzystanie tłuszczów w procesach energetycznych). Stanowi element wsparcia i stabilności kwasów nukleinowych – DNA i RNA, dzięki czemu zmniejsza się ilość wadliwych cząstek oraz spada poziom stresu oksydacyjnego, który jest swego rodzaju niszczycielem w ludzkim organizmie. 
Stres oksydacyjny jest czynnikiem wpływającym w sposób negatywny na procesy starzenia, funkcje kognitywne, możliwości regeneracyjne. Przyczynia się do rozwoju chorób, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, nowotwory czy choroby neurodegeneracyjne.
Odpowiednie spożycie magnezu jest czynnikiem, który jest odwrotnie skorelowany z ryzykiem cukrzycy typu II czy też rozwinięcia zespołu metabolicznego. Przede wszystkim dlatego, że magnez wspiera fosforylację receptorów insuliny, wpływając tym samym na ich odpowiednią czułość. 
Badania jednoznacznie wykazały, że już dzienna dawka 100 mg magnezu istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych. Co więcej, odpowiednie spożycie tego pierwiastka pobudza pracę GLUT 4, czyli przenośnika odpowiedzialnego za przeniesienie glukozy z krwiobiegu do mięśni oraz wątroby, gdzie zostanie zdeponowana w postaci glikogenu mięśniowego. Dlatego, abstrahując od wpływu na pracę układu mięśniowego, tak istotne jest utrzymywanie odpowiedniego stężenia magnezu u sportowców, zarówno amatorów, jak i zawodowców. 
Warto zwrócić uwagę na wpływ magnezu na markery stanu zapalnego, których podwyższony poziom spotyka się w przypadku zaburzeń metabolicznych takich jak cukrzyca typu II czy otyłość. Odpowiedni poziom magnezu jest skorelowany z mniejszym poziom IL-6 oraz białka CRP. 
Magnez jest odpowiedzialny za zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Magnez bierze bezpośredni udział w regulacji ciśnienia krwi. Każda zmiana w poziomie magnezu bezpośrednio przekłada się na zmiany ciśnienia – jego niedobory wpływają na poziom angiotensyny II, która wpływa na produkcję aldosteronu – jednego z głównych hormonów układu RAA – odpowiedzialnego za regulację ciśnienia tętniczego. Co więcej, sam poziom elektrolitów (magnez, wapń) i ich zaburzenia są jednym z głównych czynników powstawania zaburzeń ciśnienia krwi. 
Warto również zauważyć, że podaż 1000 mg magnezu dożylnie daje podobne efekty w zwalczaniu migren z aurą jak kombinacja takich leków jak dexametason/metoklopramid. 

Rola magnezu w pracy układu kostnego 

Aż 60% magnezu jest zdeponowane w kościach. Poziom magnezu jest bezpośrednio skorelowany z pracą osteoblastów oraz ostaklastów. Zmniejszenie stężenia lub długotrwały deficyt tego pierwiastka hamują aktywność tych komórek kościotwórczych poprzez nasilenie działania syntazy tlenku azotu (regulowanej przez wewnątrzkomórkowe stężenie magnezu), a nasilają resorpcję tkanki kostnej poprzez stymulowanie produkcji prekursorów osteoklastów przez szpik kostny. 
Dlatego tak często obserwuje się nasiloną osteoporozę u osób po 60. roku życia. Badania wykazują, że ich dieta jest szczególnie niedoborowa w spożycie dwóch pierwiastków odpowiedzialnych za odpowiednią pracę układu kościotwórczego, czyli magnezu i wapnia. 
Co więcej, niedobór magnezu wpływa negatywnie na pracę dwóch regulatorów odpowiedzialnych za homeostazę wapnia w organizmie – parathormonu oraz 1,25(OH)D3. 
Magnez jest głównym kofaktorem biorącym udział w pracy PTH, dlatego jego spadek hamuje poprawne funkcjonowanie parathormonu i obniża stężenie 1,25(OH)D3, skutkując obniżoną zdolnością do formowania oraz odbudowy kośćca. 
Dlatego tak istotne jest uświadomienie pacjentom, że w przypadku diagnostyki osteoporozy należy zwrócić uwagę nie tylko na poziom wapnia, ale również na poziom witaminy D3 oraz magnezu. Co więcej, suplementacja witaminy D, szczególnie w momencie, kiedy zależy nam na jej wpływie na pracę układu kostnego, powinna zawsze być wspierana odpowiednio dobraną dawką magnezu. 
Niedobór magnezu wpływa również na zwiększenie czynników prozapalnych, takich jak TNF-alfa czy IL-6, doprowadzając tym samym do nasilenia produkcji osteoklastów oraz zmniejszenia poziomu osteoblastów – znacząco zwiększając ryzyko uszkodzeń układu kostno-stawowego. 
Warto zwrócić uwagę na fakt, że te cytokiny istotnie reagują na poziom stresu oksydacyjnego (jest to szczególnie istotne u osób uprawiających aktywność fizyczną, która naturalnie stymuluje produkcję IL-6). Ich poziom drastycznie wzrasta w przypadku zaburzeń metabolicznych oraz otyłości wisceralnej, ponieważ nadmiar adipocytów (komórki tłuszczowe) nasila produkcję obu cytokin. 
Zatem w przypadku osób otyłych zmniejszenie masy ciała będzie istotne nie tylko jako czynnik odciążający pracę układu kostno-stawowego, ale też jako element zwalczania czynników prozapalnych zaburzających produkcję osteoblastów. 

Magnez a skurcze – jak to ugryźć

Jedną z najbardziej rozpoznawalnych funkcji magnezu jest jego wpływ na skurcze mięśniowe. Magnez jest pierwiastkiem odpowiedzialnym za pracę pompy sodowo-potasowej, której główną rolą jest regulacja płynów wewnątrz- oraz zewnątrzkomórkowych oraz samej struktury komórki. Zaburzenia pracy pompy sodowo-pota...