Możliwości wykorzystania jogi indyjskiej w profilaktyce i terapii zaburzeń struktur dna miednicy

Zaburzenia struktur dna miednicy są liczne, do najpowszechniejszych należy nietrzymanie moczu, choroba hemoroidalna oraz obniżanie narządów moczowo-płciowych. Szacuje się w grupie kobiet pomiędzy 46. a 86. rokiem życia częstość nietrzymania moczu wynosi 25% [2]. Schorzenie to stanowi duży problem społeczny. Trudność w jego badaniu i leczeniu polega także na tym, że do niedawna stanowiło ono temat tabu. Wiele osób nadal uważa, że jest to problem wstydliwy i w ogóle nie zgłasza lekarzowi jego istnienia.

Wyróżnia się trzy grupy funkcji obszaru dna miednicy w odniesieniu do poszczególnych jego stref:

• otwieranie: mikcja, poród, defekacja,
• zamykanie: trzymanie moczu, trzymanie stolca,
• podpieranie: pęcherza, macicy i pochwy, anorektum.

Oprócz tych trzech funkcji dno miednicy odgrywa rolę seksualną, która stanowi zindywidualizowane spektrum odczuwania satysfakcji seksualnej. U osób uczestniczących w treningu dna miednicy następuje zasadniczy jej wzrost.

Dno miednicy, a szczególnie parzysty mięsień dźwigacz odbytu, odgrywa bardzo istotną rolę w stabilizacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Stanowi jedno z ogniw cylindra mięśni lokalnych, do których należą także mięśnie poprzeczne brzucha, wielodzielne i przepona klatki piersiowej. Prawidłowo funkcjonujący zespół tych mięśni odpowiedzialny jest za zjawisko feedforword – napięcie wyprzedzające [5]. Polega ono na tym, że każdy ruch angażujący mięśnie globalne (zewnętrzne – pośladkowe, proste brzucha, prostowniki grzbietu itd.) poprzedzony jest napięciem mięśni lokalnych zapewniającym stabilizację dolnej części tułowia [9].

Podczas chodu mięśnie dna miednicy stabilizują kończynę podporową, a działają wytłumiająco po stronie kończyny wykrocznej [6].

Jedną z przyczyn pośrednich i bezpośrednich zaburzeń funkcjonowania dna miednicy jest niska aktywność fizyczna i siedzący tryb życia [6]. Jako profilaktykę wczesną zaleca się zatem zdrowy tryb życia, którego nieodłącznym elementem są regularne ćwiczenia fizyczne [2]. Przykładowo zalecaną aktywnością fizyczną jest metoda Pilatesa. Do cech tej metody, predysponujących ją jako forma profilaktyki zaburzeń struktur dna miednicy, należy aktywacja mięśnia dźwigacza odbytu. Aktywacja struktur dna miednicy jest także nieodłącznym elementem praktyki jogi indyjskiej.

Joga jest metodą pracy psychosomatycznej - nie jest możliwe wykonywanie asan bez pełnego zaangażowania świadomości.

Joga klasyczna i współczesna

Joga powstała w starożytnych Indiach. Ślady jej początków znajduje się w znaleziskach archeologicznych sprzed ponad 3 tys. lat. Słowo „joga” (yoga) pojawiające się już w najstarszych księgach kultury Indii – Wedach, których powstanie datuje się na ok. 1800 lat p.n.e., oznacza „jarzmo”, „dyscyplinę”. System jogi nie jest związany z żadną konkretną religią. Stanowi rozbudowaną architekturę rozwoju człowieka polegającą na jednoczesnym doskonaleniu ciała i umysłu.

Koncepcja człowieka w jodze różni się od kartezjańskiej wizji dualizmu ciała i duszy. Człowiek to niepodzielna jedność tzw. pięciu powłok: anatomicznej, pranicznej (energetycznej), psychologicznej, intelektualnej i powłoki szczęśliwości. Praca z ciałem w jodze ma zatem ścisły związek z emocjami i psychiką. Zgodnie z tą ideą można powiedzieć, ż...