Rehabilitacja domowa pacjenta ze stwardnieniem bocznym zanikowym (SLA/MND) – opis przypadku

Należy pamiętać, że klasyczna postać SLA nie upośledza innych, poza ruchowymi, funkcji mózgowych. W jej przebiegu nie dochodzi zatem do upośledzenia funkcji poznawczych, sensorycznych, seksualnych, zachowana pozostaje funkcja mięśni okoruchowych i zwieraczy odbytu. Zaledwie u ok. 20–50% chorych rozpoznaje się obniżenie funkcji poznawczych, a u 5–15% diagnozuje się otępienie, najczęściej otępienie czołowo-skroniowe [1].

Stwardnienie zanikowe boczne zaliczane jest do grupy chorób rzadkich – częstość występowania wynosi 1–2 przypadki na 100?000 osób, natomiast zapadalność, czyli liczba nowych zachorowań w ciągu roku, wynosi 4–5 na 100?000 osób. W populacji polskiej liczbę chorych można ocenić na ok. 2000–3000. Średni wiek zachorowania przypada na 5. i 6. dekadę życia, choć zdarzają się również przypadki zachorowania w wieku młodszym (20–30 lat) i starszym. Stwardnienie zanikowe boczne atakuje głównie mężczyzn, a średni wiek chorego w momencie postawienia diagnozy to 55 lat. Średni czas przeżycia chorego na SLA szacuje się na 2–4 lata od momentu pojawienia się pierwszych objawów choroby, ocenia się jednak, że 5–10% pacjentów może przeżyć nawet 10 lub więcej lat. Przebieg, czas trwania choroby oraz obraz kliniczny są bardzo zróżnicowane i indywidualne. W początkowym okresie objawy SLA są niespecyficzne, co stanowi trudność diagnostyczną i opóźnia proces postawienia ostatecznej diagnozy SLA [2].

Mimo długoletnich badań, przyczyna SLA wciąż pozostaje nieznana. Przypuszcza się, że zarówno czynniki środowiskowe, jak i genetyczne mają wpływ na rozpoczęcie procesu chorobowego. U 5–10% chorych występuje rodzinna historia choroby, co wskazuje na występowanie genetycznego czynnika determinującego rozwój SLA [3].

Stwardnienie zanikowe boczne jest chorobą śmiertelną i nieuleczalną, a jedyny dotąd stosowany lek – Riluzol jedynie spowalnia o kilka miesięcy przebieg choroby, nie poprawiając jakości życia chorych [4]. Istotą postępowania w SLA jest zatem kompleksowe postępowanie terapeutyczne (specjaliści zaangażowani w proces terapeutyczny to m.in. lekarz anestezjolog, neurolog, pulmonolog, fizjoterapeuta, psycholog, logopeda, pielęgniarka, dietetyk), które łagodzi następstwa choroby oraz pozwala jak najdłużej utrzymać sprawność chorego na każdej płaszczyźnie [5].

Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie postępowania fizjoterapeutycznego z chorym na SLA, na przykładzie usprawniania w warunkach domowych chorego chodzącego z postacią klasyczną SLA.

Opis przypadku

Podmiotem badania była 59-letnia kobieta, mężatka, matka trojga dzieci, mieszkająca na wsi, od 18 miesięcy przebywająca na rencie, jednocześnie pracująca zawodowo w niepełnym wymiarze godzin w charakterze pracownika...