Reoambulator jako element nowoczesnej reedukacji chodu

Rehabilitacja chodu z wykorzystaniem robotów rehabilitacyjnych dynamicznie się rozwinęła w ciągu ostatniej dekady. Roboty rehabilitacyjne mogą zapewnić:

• automatyzację procesu terapeutycznego i diagnostycznego,
• powtarzalne wspomagane ćwiczenia z wykorzystaniem systemów dynamicznego odciążenia, również u pacjentów w stanie ciężkim, u których wczesna reedukacja chodu innymi metodami nie byłaby możliwa,
• torowanie ruchu chodu fizjologicznego lub zbliżonego do fizjologicznego (uwzględniającego ograniczenia pacjenta),
• monitorowanie w czasie rzeczywistym liczby i jakości wykonywanych zadań oraz postępów pacjenta w ramach kolejnych sesji terapeutycznych, w tym z wykorzystaniem systemów analizy chodu, co pozwala na uniknięcie dodatkowych badań oraz zwiększa obiektywność oceny wyników terapii,
• dobór parametrów terapii oraz ich korektę w miarę postępów,
• biofeedback (np. z wykorzystaniem virtual reality) zapewniający zwiększoną motywację pacjenta,
• bezpieczeństwo użytkownika i obsługi, w tym np. w przypadku zasłabnięcia pacjenta.

Problemy, które dotyczą robotyki, mogą stanowić przede wszystkim:

• nie do końca poznane mechanizmy procesu samozdrowienia oraz plastyczności mózgu i ich efekty, szczególnie w przypadku tzw. ćwiczeń powtarzalnych (repetitive exercises),
• kwestie dynamiki reakcji robotów rehabilitacyjnych na zamiar pacjenta oraz zmiany natężenia jego wysiłku wkładanego w każdy ruch – zmiany ukierunkowane na umożliwienie współdziałania robota z zamiarem pacjenta, jak w egzoszkieletach (bio-cooperative control concept),
• niewystarczająca liczba wiarygodnych i powtarzalnych badań klinicznych na dużych grupach pacjentów, szczególnie w zakresie terapii łączących różne metody, co zmniejsza ich znaczenie przy zastosowaniu paradygmatu medycyny opartej na faktach (evidence based medicine – EBM),
• potencjalna potrzeba opracowania nowych, czulszych i skomputeryzowanych narzędzi diagnostycznych dedykowanych pacjentom usprawnianym z wykorzystaniem robotów rehabilitacyjnych.

Powoduje to, że robotyka rehabilitacyjna niesłusznie jest uważana za terapię przyszłości, choć jej rozwiązania są dostępne już obecnie. Robot rehabilitacyjny pod nadzorem jednego przeszkolonego terapeuty jest w stanie zapewnić reedukację chodu, która realizowana metodami „tradycyjnymi” wymaga zaangażowania nawet do kilku fizjoterapeutów, jest czasochłonna i ograniczona siłą oraz zmęczeniem terapeutów. Dotychczasowe badania wskazują, że w części przypadków (np. w rehabilitacji poudarowej) wykorzystanie robotów rehabilitacyjnych, szczególnie jako uzupełniająca metoda usprawniania w deficytach chodu, może być efektywniejsze oraz przynosić szybszą poprawę w porównaniu z metodami tradycyjnymi. Na polskim rynku dostępny jest już robot rehabilitacyjny do reedukacji chodu: Lokomat Pro szwajcarskiej firmy Hocoma oraz zapowiadany od bieżącego roku ReoAmbulator izraelskiej firmy Motorika. Porównanie ich podstawowych możliwości zawiera tabela I. Należy jednak zaznaczyć, że szeroka oferta wyposażenia opcjonalnego opisywanych modeli umożliwia konfigurowanie ich wyposażenia w zależności od potrzeb oraz możliwości użytkownika.

Źródło: Belda-Lois J.M., Mena-del Horno S., Bermejo-Bosch I. i wsp. Rehabilitation of gait after stroke: a review towards a top-down approach. J Neuroeng Rehabil 2011; 8, s. 66.

Ograniczenia prezentowanych rozwiązań, które trzeba mieć na uwadze, planując wykorzystanie robotów rehabilitacyjnych w terapii neurologicznej, stanowią przede wszystkim:

• bardzo wysoka cena,
• znaczne rozmiary,
• terapia w miejscu,
• brak możliwości ćwiczenia chodu po schodach,
• konieczność przeszkolenia personelu medycznego oraz czas potrzebny na nabycie przez ten personel odpowiedniego doświadczenia w posługiwaniu się zupełnie nowym rodzajem sprzętu rehabilitacyjnego.

*Wymagania na parametry pomieszczenia należy każdorazowo ustalić z dostawcą, gdyż zależą m.in. od zamawianego wyposażenia; b.d. – brak danych

 PODSUMOWANIE

Reedukacja chodu j...