Na kolejnych stronach zostanie przedstawiony pewien niewielki zakres możliwego postępowania dotyczącego diagnostyki i terapii problemów związanych z SSŻ z punktu widzenia osteopatii.
Stawy skroniowo-żuchwowe a statyka ciała
Statyka ciała oraz funkcja i struktura SSŻ są ze sobą powiązane i podlegają wzajemnemu oddziaływaniu. Także pod względem rozwojowym (ewolucyjnym) wyraźnie uwidacznia się wpływ postawy ciała – związanej z rozwojem chodu w pozycji wyprostowanej i rozwojem mózgu – na układ narządów żucia (tab. 1).
Tab. 1. Wzorce postawy według Halla, Wernhama, Littlejohna (w: Christian Fossum: Allgemeine Diagnostik. Leitfaden Osteopathie, wyd. T. Liem, T. Dobler. Urban und Fischer, Monachium 2002)
| Wzorzec postawy |
Wentralny (typ przedni) |
Dorsalny (typ tylny) |
|---|
| Problemy stawowe |
- zwiększona lordoza odcinka szyjnego
- usztywnienie przejścia szyjno-piersiowego
- wzrost napięcia tylnych mięśni grzbietu i więzadeł
- usztywnienie i wzrost napięcia na poziomie Th11 i Th12 (Th10-L1)
- obciążenie przejścia lędźwiowo-krzyżowego
|
- potylica w wyproście (i kompresji)
- obciążenie przejścia szyjno-piersiowego
- zwiększona kifoza piersiowa i osłabiony dolny
- odcinek piersiowy
- kompresja stawów żebrowo-mostkowych
- zwiększona lordoza lędźwiowa
- obciążenie stawów krzyżowo-biodrowych
|
| Układ oddechowo-krążeniowy |
- napięcie na przeponie (często w ustawieniu wdechowym)
- słabe, nadmiernie rozciągnięte mięśnie brzucha
|
- napięcie na przeponie (często w ustawieniu wy-
- dechowym)
- zaburzona równowaga ciśnień między jamą brzuszną a klatką piersiową
- zwiększenie napięcia w obszarze ścian jamy brzusznej
|
| Trzewia |
- tendencja do ptozy narządów wewnętrznych
- rozluźnienie otrzewnej ściennej
- skłonność do przepuklin i stanów podrażnienia obszaru miednicy małej
|
- zwiększone ciśnienie wywierane na organy jamy brzusznej i miednicy
- skłonność do zaburzeń krążenia
- skłonność do problemów ze strony układu oddechowego
- skłonność do zaparć
|
Zależności funkcjonalne SSŻ obejmują m.in. oddziaływania na wewnątrzczaszkową podwójną blaszkę opony twardej, mięśnie karku, kręgosłup oraz miednicę. Przykładowo, istnieje niewolicjonalna tendencja do utrzymywania głowy w takiej pozycji, aby umożliwić jak najlepsze dopasowanie do siebie zębów (tab. 2).
Tab. 2. Współzależności jednostek funkcjonalnych SSŻ (według Schöttl i Broich, uzupełnione przez Liema na podstawie badań Haberfellner, Bahnemann, Rocabado i Treuenfels)
- cofnięty dolny zgryz (tyłozgryz, tyłożuchwie) i przodozgięcie (antefleksja) głowy
|
- SSŻ i stawy potyliczno-szczytowo-obrotnikowe: zgryz krzyżowy i wysokie ustawienie barków
|
- zgryz otwarty bocznie i asymetria ustawienia miednicy
|
- pozycja głowy i szyi a wytwarzanie mowy
|
- oddychanie przez usta – zgryz otwarty a reakcja układu limfatycznego i problemy jelitowe
|
- oddychanie przez usta -> głowa w pozycji wyprostnej z adaptacyjną protrakcją -> przesunięcie do tyłu i do dołu żuchwy -> kompresja wyrostka kłykciowego i zwiększone napięcie mięśni żucia
|
- motoryka języka a mięśnie szkieletowe oraz ogólna postawa ciała
|
- płaszczyzna ustawienia uszu, źrenic i zwarcia a kręgosłup
|
|
|
- nadmierne wysunięcie do przodu kości szczęki (przodozgryz szczękowy) lub ekstremalny zgryz otwarty ewentualnie dolne ustawienie kręgu szczytowego
|
|
|
