534
Grafomotoryka to sprawność manualna ręki związana z pisaniem i rysowaniem. Dziecko, które właściwie rozwija się ruchowo, w tym w zakresie umiejętności grafomotorycznych, powinno osiągać konkretne umiejętności w pewnych okresach życia.
Ramowe kamienie milowe w zakresie umiejętności grafomotorycznych:
- 1–2 lata – dziecko rysuje „bazgroły”,
- 2–4 lata – pojawiają się linie i wzory,
- 5 lat – pojawiają się kształty,
- jako ostatnia pojawia się umiejętność pisania.
Pisanie i rysowanie od strony ruchowej wymaga kontroli nad przedmiotem piśmiennym. Dla osiągnięcia dobrej kontroli grafomotorycznej konieczne jest współistnienie kilku elementów, a mianowicie:
- właściwego napięcia mięśniowego,
- właściwej pozycji ciała,
- właściwego ułożenia kartki/zeszytu,
- właściwego trzymania przedmiotu piśmiennego,
- koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- orientacji przestrzennej, percepcji.
Niepokój i konieczność pogłębionej diagnostyki w zakresie problemów grafomotorycznych mogą wzbudzać:
- zła jakość i ubogość rysunków,
- trudności w przerysowywaniu,
- robienie dziur,
- krzywe linie,
- linie zbyt delikatne,
- zbyt drobne elementy,
- wychodzenie poza linie,
- ból głowy po zajęciach grafomotorycznych.
Dla dokonania diagnostyki źródła problemu konieczna jest obserwacja zachowań dziecka oraz sytuacji, w których pojawiają się zauważone problemy. Należy obserwować m.in.:
- pozycję dziecka,
- sposób chwytu narzędzia pisarskiego,
- sposób ułożenia kartki/zeszytu,
- jakość rysunków/liter/cyfr,
- dokładność rysunków/pisma,
- siłę nacisku przedmiotu pisarskiego na kartkę.
W zależności od zdiagnozowanego rodzaju problemu terapię prowadzi się ze szczególnym uwzględnieniem poprawy patologicznego elementu.
Cele ćwiczeń grafomotorycznych:
- nauka przyjmowania właściwej pozycji ciała,
- poznawanie własnego schematu ciała i orientacji przestrzennej,
- koordynacja wzrokowo-ruchowa,
- koordynacja słuchowo-ruchowa,
- regulacja napięcia mięśniowego,
- nauka poprawnego korzystania z przedmiotów piśmiennych,
- ułatwianie nauki pisania i rysowania.
Terapia
Nauka przyjmowania prawidłowej pozycji ciała
Prawidłowa pozycja to taka, w której miednica przyjmuje pozycję pośrednią, a kończyna górna, począwszy od stawu łokciowego przez przedramię i rękę, jest podparta na stole.
Wsparcie:
- mobilizacja miednicy,
- praca nad ustawieniem miednicy,
- właściwa wysokość blatu dająca szanse na odciążenie kończyny górnej.
Nauka schematu ciała
Prawidłowy schemat ciała to taki, gdzie dziecko jest w stanie odbierać wszystkie elementy swojego ciała.
Wsparcie:
- rysunki postaci człowieka,
- lepienie postaci człowieka,
- obrysowywanie własnej ręki.
Nauka prawidłowego trzymania narzędzi piśmiennych
Prawidłowe trzymanie długopisu wymaga chwytu, którego bazą jest chwyt opuszkowy, nie niżej niż 2,5 cm od podłoża, a prawidłowe ułożenie zeszytu ma uwzględniać ułożenie lewego dolnego rogu niżej (dla praworęcznych).
Wsparcie:
- nauka trzymania długopisu na właściwej wysokości,
- nauka chwytu trójpunktowego (opuszkowego),
- nauka właściwego ułożenia kartki.
Przyczyną niewłaściwego chwytu mogą być problemy w zakresie właściwej formy innych, wcześniejszych chwytów, które przygotowują rękę do chwytu właściwego dla trzymania długopisu. Poniżej podano przykłady pracy nad poszczególnymi chwytami.
Nauka właściwego chwytu cylindrycznego:
- wkładanie figur do otworów,
- gra w kręgle,
- klejenie kolażu z papieru i tkanin (papier wydzierany dłońmi),
- lepienie z różnych mas,
- malowanie gąbką,
- rysowanie na piasku grubym patykiem.
Nauka właściwego chwytu szczypcowego:
- układanie wzorów z patyczków,
- formowanie kształtów z elastycznych drucików, wężyków,
- spinanie,
- zszywanie,
- koraliki (małe elementy zawsze pod szczególną kontrolą),
- gra w pchełki,
- gra w bierki,
- zbieranie patyczków.
Nauka właściwego chwytu opuszkowego:
- malowanie pędzlami,
- rysowanie kredkami,
- rysowanie węglem,
- malowanie na szkle,
- kalkowanie,
- puzzle,
- budowanie wieży z klocków.
Nauka regulacji napięcia mięśniowego
Nauka obniżania napięcia mięśniowego znajdującego się w górnej granicy normy polega na wykształceniu techniki wyhamowania i zmiany kierunku.
Wsparcie:
- nauka właściwego kierunku pisania od lewej do prawej,
- rysowanie szlaczków od lewej do prawej,
- kolorowanie rysunków z wyraźnymi obramowaniami,
- obrysowanie gotowych obrazków,
- obrysowanie ręki dziecka lub ręki opiekuna,
- rysowanie z punktu do punktu,
- wykańczanie rozpoczętych szlaczków o zmiennym kierunku.
Nauka koordynacji wzrokowo-ruchowej
Nauka koordynacji wzrokowo-ruchowej polega na nauce pisania/rysowania pod kontrolą wzroku.
Wsparcie:
- ćwiczenia pisania lub rysowania pod kontrolą wzroku,
- przerysowywanie z linijki leżącej wyżej do linijki leżącej niżej.
Nauka koordynacji słuchowo-ruchowej
Nauka koordynacji słuchowo-ruchowej polega na nauce pisania/rysowania pod kontrolą słuchu.
Wsparcie:
...Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
