Wykorzystanie wałków Blackroll w rehabilitacji ortopedycznej
Terapia ukierunkowana na utworzenie stabilności stopy oraz jej asymilacji do wszystkich faz chodu fizjologicznego

Omawiany w artykule pacjent uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w którym zniszczeniu uległy obie kości piętowe. W wyniku tego zdarzenia przeprowadzono operację zespalającą odłamy kości piętowej i pozostałych kości stopy (zdj. 1A–C). Ze względu na komplikacje pooperacyjne pierwsze obciążenia stopy miały miejsce po dwumiesięcznym bezruchu. 

Największy problem stanowił brak możliwości chodu spowodowany ustawieniem stopy w odwróceniu. Na ten stan rzeczy składało się kilka nieprawidłowości:

• podwichnięcie kości łódkowatej ku górze w stawie skokowo-łódkowym,
• silne napięcie łuku przyśrodkowego stopy,
• totalne zniesienie ruchomości kości piętowej względem pozostałych kości spowodowane zarówno ingerencją ortopedyczną, jak i dwumiesięcznym okresem bezruchu,
• zaburzenie równowagi w strukturach mięśniowo-powięziowych mających wpływ na ustawienie stopy.

Stopa i jej wpływ na segmenty ciała położone ponad nią 

Specyfika przypadku wykazała, jak wielka jest rola stopy w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Stanowiąc silny, a zarazem dynamiczny fundament, który zmuszony jest reagować ciągłą zmianą napięć, nawet gdy pacjent stoi (wykonywanie czynności rękami, przechodzenie z nogi na nogę) sprawia, że jest ona poddawana ciągłym przeciążeniom. W gruncie rzeczy jest jednak do tego przystosowana i wręcz bardzo szybko reaguje na wszelakie zmiany aktywności. W tym przypadku dwumiesięczne usztywnienie oraz wyjątkowo duża ingerencja ortopedyczna podczas operacji sprawiły, że stopa pacjenta całkowicie zagubiła się w swojej roli zarówno podporowej, jak i lokomocyjnej. Zaburzenia fundamentu były przyczyną tego, że niemożliwe było osiągnięcie równowagi w segmentach położonych nad omawianym stawem, co prowadziło do przemieszczania się kątów padania osi ciężaru ciała, a tym samym zaburzało napięcia mięśniowo-powięziowe – począwszy od mięśni stawu kolanowego aż po okolice podpotylicznych segmentów ciała.

Powrót do pełnej sprawności wymagał zatem zaangażowania w terapię całego łańcucha synkinetycznego oraz odtworzenia właściwych wzorców chodu.

1. Etap terapii stanowiło przywrócenie mobilności kości piętowej poprzez pracę na rozcięgnie podeszwowym oraz stricte stawowych mobilizacjach. Mobilizacje stanowiły długotrwałą pracę, bardzo delikatną ze względu obecność śrub i blaszek ortopedycznych.
2. Kolejny etap stanowiło też przywrócenie równowagi napięć między mięśniami podudzia, które mają wpływ na prawidłowe relacje między łukiem przyśrodkowym a łukiem bocznym stopy (omawiane w artykule).
3. Następny etap stanowiła nauka chodu fizjologicznego poprzez proprioceptywne torowanie. 

Etap drugi terapii to czas, gdy wałki Blackrool znacznie ułatwiają pracę terapeucie, a także umożliwiają sensowną autoterapię prowadzoną w warunkach domowych.

Największym problemem, który zaburzał funkcję chodu u pacjenta, była stopa ustawiona w odwróceniu z jednoczesnym skróceniem łuku przyśrodkowego stopy. Ciężar ciała w tym wypadku padał na boczną krawędź pięty, mały palec i nieznacznie na palucha. W podfazie podporu w momencie, gdy stopa powinna całym przodostopiem przyjmować obciążenia, uciekało ono wyraźnie w boczną stronę. Sprawiało to, że staw skokowy był bardzo niestabilny (zdj. 2).

Celem etapu drugiego było zatem rozluźnienie struktur odpowiedzialnych za wysoki łuk przyśrodkowy (mięsień piszczelowy przedni, mięsień piszczelowy tylny oraz zginacz palucha) oraz wzmocnienie mięśnia strzałkowego długiego.

Rolery Blackroll mają olbrzymi wpływ na jakość powięzi powierzchownej znajdującej się tuż pod skórą. Jest to siateczkowata tkanka łączna wraz z tkanką tłuszczową. Stanowi ona niejako łącznik między leżącą nad nią warstwą skóry z leżącą poniżej gęstą tkanką łączną tworzącą tkankę głęboką otaczającą zarówno mięśnie, jak i bierne elementy układu ruchu. Powieź powierzchowna zawiera w sobie liczne naczynia limfatyczne, dzięki temu jest w stanie utrzymywać równowagę między produkcją płynu tkankowego oraz jego resorpcją w naczyniach limfatycznych. Wchłanianie tego płynu jest szczególnie skuteczne, gdy wytwarza się specyficzne dla nich ciśnienie uwarunkowane fizjologiczną pracą mięśni. Po długotrwałym bezruchu następuje sztywnienie tkanki powięziowej, uniemożliwiając fizjologiczną pracę mięśni. Autoterapia rolerem Blackoroll powoduje niejako rozluźnienie tkanki, ułatwiając swobodny przepływ płynów przez jej siateczkowate otwory i umożliwiając mięśniom pracę w ich fizjologicznych warunkach. 

Mięsień piszczelowy przedni stanowi podstawowy podpór dla łuku przyśrodkowego. Biegnie on w przedziale przednim podudzia zaraz obok kości piszczelowej, przechodząc finalnie w torebkę stawową, więzadła, okostną kości klinowatej i pierwszej kości śródstopia, subtelnie się z nimi asymilując. Jego zablokowanie w skróceniu powoduje zatem silne pociąganie do głowowo oraz do grzbietowo całego łuku przyśrodkowego (zdj. 3).

Mięsień piszczelowy tylny znajduje się w głębokim przedziale mięśni podudzia z tyłu błony międzykostnej i biegnąc w dół, przechodzi z tyłu kostki przyśrodkowej, żeby chwycić prawie wszystko, co znajduje się na podeszwie stopy, w ten sposób podtrzymując łuk przyśrodkowy. Ze względu na fakt, że mięsień ten jest przykryty mięśniem płaszczkowatym, jego terapia stanowi niejako wyzwanie terapeutyczne. Jednak poprzez pracę z całą grupą tylną podudzia można sprawić, że zrosty, które niewątpliwie powstały podczas tak długiego unieruchomienia, ulegają destrukcji (zdj. 4A–B).

Zginacz długi palucha również biegnie w głębokim, tylnym przedziale mięśni podudzia i jego terapia za pomocą wałka Blackroll także polega na odziaływaniu ogólnym. Dodatkowo terapii rozluźniającej poddaje się ścięgno tego mięśnia podczas pracy z całym rozcięgnem podeszwowym, skupiając się jednak na powolnych ruchach samego palucha. Terapia mająca na względzie ten mięsień jest niezbędna, ponieważ jego napięcie powoduje dalsze napięcia wzdłuż podeszwy stopy, tworząc w ten sposób cięciwę łuku rozciągniętą pomiędzy dwoma elementami kostnymi. Mięsień ten podtrzymuje łuk przyśrodkowy podczas chodu. Sku...