Zalety i porady dotyczące aktywnego zaangażowania pacjenta w trakcie manualnego uwalniania mięśniowo-powięziowego

Ogólnie każdy aktywny ruch zmniejsza wrażenia bólowe (nawet jeżeli ruch nie ma nic wspólnego z opracowywanym obszarem). 

• Pacjent czuje się bardziej zaangażowany (i odpowiedzialny) w czasie terapii manualnej.
• Powolne i subtelne ruchy ciała wywołują efekt tropotropiczny (rozluźnienie, przywspółczulny) obniżając tym samym ogólne napięcie mięśniowe.
• Zwiększa się świadomość ciała (zwłaszcza poruszanie określonymi jego częściami).
• Dynamiczna relacja pomiędzy napięciem a rozluźnieniem poruszających się włókien powięziowych lub mięśniowych pozwala dłoniom na dotarcie do głębszych warstw powięziowych poprzez „okna” otwierające się „w ciągłości” włókien tkanki łącznej.

Może zostać wykorzystane w celu napięcia (lub wydłużenia) określonej płaszczyzny powięziowej przeciw naciskowi części ciała wykonującej technikę (łokieć, kostki, palce, np. ruch „łokcie na zewnątrz” przy opracowaniu mięśnia piersiowego większego). Efekt takiej techniki można wyjaśnić przez wzrastające rozciąganie mechanoreceptorów w tej tkance.

Może zostać wykorzystane w celu wyegzekwowania napięcia określonego mięśnia przez pacjenta w czasie opracowywania go przez terapeutę (nacisk, wejście w tkankę). Równoczesny do wykonywanej techniki skurcz mięśnia w bardzo dużym stopniu angażuje układ nerwowy (odczuwanie danego obszaru – zwłaszcza poprzez receptory Golgiego w mięśniowej „otoczce” powięziowej) i często powoduje znaczną zmianę napięcia natychmiast po zakończeniu techniki manualnej. Przykład: pracując z górną częścią mięśni piersiowych, należy poprosić pacjenta o uniesienie barku przeciw naciskowi dłoni terapeuty z różną siłą (np. 50%, następnie powoli zmniejszyć do 20%, potem zwiększyć do 60%, następnie powoli schodzić do 40, 30, 20, 10 aż do 0%).

Może służyć jako narzędzie edukacyjne pozwalające przyswoić zmianę funkcjonalną w wyniku działania terapeutycznego (np. pokazanie/uczenie ruchu, który jest zapoczątkowany przez wydłużenie, a nie przez skurcz).

Pomaga przełamać nawykowe i ograniczające wzorce ruchowe poprzez pokazanie nowych opcji (np. jeżeli miednica przechodzi w zwiększone przodopochylenie przy każdym zgięciu biodra, należy poprosić pacjenta o zapoznanie się z przeciwnym wzorcem – kolano i kość krzyżowa do przodu w tym samym czasie).

Prowadzi do większej zdolności różnicowania ruchu (od niezróżnicowanych do zróżnicowanych, np. jeżeli klatka piersiowa i miednica zachowują się jak jeden segment, można nauczyć pacjenta różnicujących rotacji w leżeniu na boku – najpierw miednica, potem klatka piersiowa lub tylko miednica etc.).

Podsumowując, aktywne uczenie motoryczne (active motor learning) jest najszybszą i najbardziej efektywną metodą uczenia się układu nerwowego (Sherrington, The motor act is a cradle of the mind).

Wskazówki odnośnie do zastosowania AMP

Opisywanie kierunku ruchu językiem odnoszącym się do ciała klienta jako punktu odniesienia, a nie do otoczenia (np. „kolano do przodu” zamiast „kolano do góry” w leżeniu na plecach). 

Początkowo (kilka razy) można użyć podwójnego kontekstu opisu ruchu, najpierw w odniesieniu do pozycji ciała, a następnie do otoczenia (np. „pozwól, aby kość ogonowa przesunęła się do przodu, w kierunku sufitu”), stopniowo dążąc do opisu w odniesieniu do pozycji ciała.

Włączanie opisów i wyobrażeń łączących się z prawą półkulą mózgu, np.:

• kwiat otwiera swoje pączki,
• rozpościeranie skrzydeł,
• pięta wydłuża się do ściany,
• linka pociągająca za nos/czubek nosa w lewo,
• dzik ociera plecy o drzewo,
• rozpościeranie żagla pomiędzy łokciem a tułowiem.

Poproś pacjenta o wykonywanie subtelnych ruchów. Im mniejszy ruch, tym efektywniej nowa informacja dociera do centralnego układu nerwowego (prawo Webera-Fechnera).

Używaj mowy do opisania ruchu, należy mieć na uwadze, że kora mózgowa organizuje ruch w kategoriach szkieletowych (nie mięśniowych) i zawsze „myśli” o kierunku. Preferuje także organizację dystalnych składowych ruchu. Dlatego należy używać języka opisującego kierunek ruchu najbardziej dystalnej części szkieletu (np. zamiast „wydłuż mięsień naramienny” lepiej powiedzieć: „pozwól, aby łokieć oddalił się od barku w dół, w kierunku stopy”).

Utrzymuj ciągły kontakt werbalny z pacjentem („tak… bardzo powoli… tak, dokładnie tak, bardzo dobrze, a teraz powoli z powrotem… spróbuj jeszcze wolniej… tak, jeszcze trochę, tak!… dokładnie… OK… a teraz pozwól, aby…” etc.). Przechodź od ruchów prostych do złożonych i bardziej wyrafinowanych, prowadzących powoli do dużej umiejętności różnicowania ruchów nowych i nienawykowych dla pacjenta (oczywiście łączących się z daną sesją).

Optymalne użycie AMP może zawierać następujące elementy określające miejsca/obszary, w których pacjent ma ograniczoną umiejętność różnicowania ruchu odnoszącego się do głównych celów danej sesji dla tego klienta. A także wykorzystanie/egzekwowanie najbardziej znajomego dla pacjenta wzorca ruchu (np. zgięcie biodra w połączeniu ze skróceniem lędźwiowego odcinka kręgosłupa). Następnie rozłożenie tego wzorca na „małe elemen...