Obecnie nie istnieje w Polsce powszechny, wystandaryzowany system badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrycie skoliozy idiopatycznej. Brak standaryzacji może prowadzić do zarówno fałszywie ujemnych, jak i fałszywie dodatnich wyników takiego badania.
Wychodząc naprzeciw potrzebom standaryzacji badania mającego na celu wczesne wykrywanie skoliozy idiopatycznej, Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej Polskiej Akademii Nauk powołał Zespół Zadaniowy ds. diagnostyki oraz leczenia zachowawczego skoliozy idiopatycznej i powierzył mu zadanie opracowania rekomendacji w zakresie standardów prowadzenia badań przesiewowych.
W skład tego interdyscyplinarnego Zespołu weszli eksperci o wysokim autorytecie klinicznym i naukowym, a metodyka opracowania rekomendacji została przygotowana na podstawie wysokich standardów naukowych (procedura Delphi).
Ostatecznie opracowano 13 rekomendacji odnoszących się do:
REKLAMA
- sposobu wykonania badania przesiewowego,
- docelowej populacji, która powinna być objęta badaniem,
- określenia profesjonalistów, którzy takie badanie powinny przeprowadzać.
Skolioza idiopatyczna
Skolioza idiopatyczna (SI) dotyczy 2–3% populacji wieku rozwojowego i jest najczęstszą chorobą układu mięśniowo-szkieletowego tej grupy wiekowej [1]. Choroba może pojawić się w różnym wieku oraz niezależnie od statusu socjoekonomicznego, jednak najczęściej jest stwierdzana w wieku pokwitania (ang. adolescent idiopathic scoliosis, AIS) [2]. Skoliozy o małym kącie skrzywienia stwierdza się podobnie często u obu płci. Progresja, czyli zwiększenie kąta deformacji, występuje wyraźnie częściej u dziewcząt niż u chłopców [1, 3, 4]. Ryzyko progresji zależy także od wartości kąta skoliozy w okresie, w którym kręgosłup podlega szybkiemu rośnięciu. Według Bunnella u dzieci, u których skrzywienie osiąga 10° na początku okresu dojrzewania, ryzyko progresji wynosi 20%, dla skrzywień 20° wynosi 60%, natomiast w skoliozach 30° ryzyko pogłębiania deformacji wzrasta do 90% [5].
Problem zdrowotny po okresie wzrastania stanowią SI przekraczające 30° według Cobba, gdyż po pierwsze – mogą powiększać się w wieku dorosłym i po drugie – częściej w ich przebiegu występują dolegliwości bólowe kręgosłupa i inne negatywne oddziaływania na organizm, w tym na psychikę chorego [6–8]. Uważa się, że skrzywienia powyżej 40° kąta Cobba mogą powodować trudności związane z aktywnością fizyczną i ograniczać zdolność do wykonywania niektórych zawodów [1, 2].
Skoliozy idiopatyczne oddziałują negatywnie na stan zdrowia w następujących mechanizmach:
|
Wpływ SI na układ oddechowy i krążenia
U chorych z SI dochodzi do zmniejszenia pojemności i ruchomości klatki piersiowej oraz zmiany toru oddychania. Stopień zmniejszenia pojemności życiowej płuc oraz natężonej jednosekundowej pojemności wydechowej dodatnio koreluje z wielkością kąta Cobba skrzywienia piersiowego [9]. Występowanie duszności jest wynikiem zmian strukturalnych, jakie zachodzą w obrębie klatki piersiowej i płuc u osób ze skrzywieniem o dużej wartości kątowej, to znaczy powyżej 80° kąta Cobba w kręgosłupie piersiowym [1, 6].
Wpływ SI na występowanie bólów kręgosłupa
Następstwem SI w wieku dorosłym, a czasem również w wieku dorastania, są bóle grzbietu, najczęściej w okolicy piersiowej i lędźwiowo-krzyżowej. Dolegliwości te są spowodowane przede wszystkim mechanicznym przeciążeniem układu mięśniowo-powięziowego, zmianami zwyrodnieniowymi stawów międzykręgowych oraz patologią krążków międzykręgowych [1, 6].
Wpływ SI na psychikę chorego
Postrzeganie siebie przez chorych z SI jest znacząco gorsze w porównaniu z osobami zdrowymi, jednak nie stwierdza się częstszego niż w populacji występowania zaburzeń natury psychicznej wymagających leczenia specjalistycznego [2]. Osoby z SI dwukrotnie częściej niż osoby bez tego schorzenia doświadczają ograniczeń w życiu seksualnym, wynikających głównie z obniżonej samooceny [10].
Stan obecny w zakresie badania przesiewowego w kierunku wczesnego wykrywania SI
Obecnie nie istnieje w Polsce powszechny, wystandaryzowany system badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrycie SI.
Zakłada się, że rozpoznanie SI powinno mieć miejsce podczas badań rozwoju fizycznego i postawy ciała dzieci w trakci...
