Autor: Dariusz Czaprowski

Aktywność fizyczna jest ważnym aspektem stylu życia i determinantą dobrego stanu zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego. Mimo wielu badań potwierdzających tę tezę poziom podejmowanej aktywności fizycznej jest niewystarczający. Badanie Eurobarometr z 2018 r., które dotyczyło podejmowania aktywności fizycznej przez Europejczyków, wykazało, że 40% badanych uprawia sport lub wykonuje ćwiczenia minimum raz w tygodniu, z czego zaledwie 7% z tej grupy respondentów deklaruje regularność tych aktywności. Z tych samych badań wynika, że 46% badanych w ogóle nie podejmuje aktywności fizycznej [1].

Zaburzenia postawy ciała dotyczą coraz większego odsetka dzieci i młodzieży. Uważa się, że może to prowadzić do zaburzeń funkcjonalnych, które mogą wywoływać konsekwencje zdrowotne w wieku dorosłym [1]. Dlatego fizjoterapeuci coraz bardziej interesują się diagnostyką postawy ciała oraz leczeniem jej zaburzeń. Celem opracowania jest przedstawienie możliwości wykorzystania fotorejestracji do oceny jednego z głównych parametrów definiujących postawę ciała, czyli symetrii tułowia w płaszczyźnie czołowej.

Stopy płaskie są jedną z najczęstszych wad kończyn dolnych u dzieci. Według Chen i wsp. problem ten dotyczy od 2,8% do 24,2% dzieci, w zależności od metody oceny stóp i wieku dziecka [1]. Noworodek przychodzi na świat ze stopami płaskimi, które są wynikiem fizjologicznej dla tego okresu wiotkości stawów. Z powodu dużej elastyczności tkanki łącznej przez pierwsze lata życia stopa nie jest przystosowana do przenoszenia dużych obciążeń, co w pozycji stojącej daje obraz stóp płaskich [2]. U większości dzieci prawidłowe wysklepienie stóp pojawia się w pierwszej dekadzie życia, wraz z ich wzrostem i rozwojem [3]. Niemniej jednak obserwowane u dzieci stopy płaskie są jednym z najczęstszych powodów niepokoju rodziców w pierwszych latach życia dziecka [4].

Boczne idiopatyczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza idiopatyczna – SI) to jego wielopłaszczyznowa deformacja o nieustalonej etiologii, w której wyboczenie w płaszczyźnie czołowej zarejestrowane na radiogramie przednio-tylnym i zmierzone zgodnie z metodyką Cobba wynosi co najmniej 10° [1, 2].

Zakłada się, że rozpoznanie skoliozy idiopatycznej (SI) powinno mieć miejsce podczas badań rozwoju fizycznego i postawy ciała dzieci w trakcie bilansów zdrowia. Brak wystandaryzowanych zasad prowadzenia badań mających na celu wczesne wykrycie SI powoduje stosowanie w ich trakcie nieswoistych dla SI narzędzi i technik diagnostycznych. Wychodząc naprzeciw potrzebom standaryzacji badania mającego na celu wczesne wykrywanie SI, Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej Polskiej Akademii Nauk powołał Zespół Zadaniowy ds. diagnostyki oraz leczenia zachowawczego skoliozy idiopatycznej i powierzył mu zadanie opracowania rekomendacji w zakresie standardów prowadzenia badań przesiewowych.

Współczesna fizjoterapia dysponuje ogromnym potencjałem diagnostyczno-terapeutycznym. Dowodem na to są nowe, stale powstające metody, koncepcje oraz techniki terapeutyczne. Ich coraz większa liczba jest z jednej strony świadectwem intensywnego rozwoju fizjoterapii, z drugiej jednak strony rodzi niebezpieczeństwo, że część z proponowanych rozwiązań terapeutycznych może być wprowadzana do klinicznego obiegu bez wcześniejszej odpowiedniej ich weryfikacji. Bez wątpienia praktyka fizjoterapeutyczna powinna być nie tylko skuteczna i efektywna, ale również bezpieczna. 

Układ ruchu człowieka to złożony łańcuch kinematyczny, którego poszczególne segmenty wpływają na siebie wzajemnie. Zmiany położenia lub funkcji w obrębie kręgosłupa, miednicy bądź kończyn dolnych wywołują wzajemne reakcje. Umiejętność trafnego rozpoznania powiązań i dobór postępowania terapeutycznego jest podstawą funkcjonalnej fizjoterapii.