ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA FIZJOTERAPEUTÓW ZA WYRZĄDZONĄ KRZYWDĘ LUB USZCZERBEK NA ZDROWIU. CZĘŚĆ III

Odpowiedzialność karna fizjoterapeuty w związku z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi

Wykonując zawód, nawet przy zachowaniu najwyższej staranności, fizjoterapeuta narażony jest na kontakt z organami ścigania w związku z zawiadomieniami o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, które składają pacjenci lub ich bliscy. W praktyce najczęściej są to zawiadomienia dotyczące:

• narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
• wykonania zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta.

Narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

Zgodnie z art. 160 § 1 Kodeksu karnego, kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo (czyli np. na lekarzu w zakładzie opieki zdrowotnej, do którego zgłasza się pacjent), zagrożenie karą pozbawienia wolności jest surowsze i wynosi od 3 miesięcy do lat 5 (§ 2). Ustawodawca przewidział możliwość popełnienia tego przestępstwa nieumyślnie – w takim przypadku jest ono zagrożone karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W orzecznictwie wskazuje się, że warunkiem tej odpowiedzialności jest ustalenie, że pożądane zachowanie alternatywne, do którego lekarz był zobowiązany, zapobiegłoby narażeniu człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, np. mimo posiadanych informacji o wystąpieniu objawów niedokrwienia kończyny nie zlecono dalszych badań diagnostycznych, z narażeniem pacjenta na bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania ostrego zatoru tętnicy ramiennej w sytuacji, w której wykonanie badań dawało możliwość szybszego rozpoznania tworzącego się zatoru w tętnicy ramiennej i rokowało na powodzenie dalszego leczenia zachowawczego lub operacyjnego1 .

Aby dane zachowanie można było uznać za przestępstwo z art. 160 k.k., konieczne jest ustalenie wystąpienia skutku w postaci bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia człowieka, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Wymóg bezpośredniości nastąpienia skutku należy rozumieć w ten sposób, że musi charakteryzować się wysokim stopniem prawdopodobieństwa spełnienia2 . Bezpośredniość realnie grożącego niebezpieczeństwa oznacza, iż w sytuacji przez sprawcę już stworzonej, a więc bez dalszej akcji z jego strony, istnieje duże prawdopodobieństwo nastąpienia w najbliższej chwili wymienionych skutków3 .

Zatem w sytuacji, w której określone działanie nie byłoby już w stanie zapobiec niebezpieczeństwu utraty życia lub zdrowia pacjenta, nawet gdy osoba wykonująca zawód medyczny zaniecha dokonania czynności, do których była zobowiązana – nie będzie ona ponosiła odpowiedzialności karnej. Kole...