Postępowanie rehabilitacyjne w bocznym przyparciu rzepki

W trudnej anatomicznie sytuacji ustawienie boczne rzepki jest nieodprowadzalne do przyśrodka nawet w pozycji rozluźnionej kolana (15° zgięcia i brak napięcia mięśniowego). Tego typu problem zawdzięcza się bardzo dużym przykurczom troczków bocznych, które w procesie nawracających stanów zapalnych w ich obrębie i idących za tym nawarstwiającymi się zbliznowaceniami stają się niemożliwe do rozciągnięcia ręką terapeuty. Jest to moment, w którym jakiekolwiek interwencje fizjoterapeutyczne mogą nie mieć wpływu na wyleczenie tej dysfunkcji, czas, w którym należy rozpatrzyć interwencję chirurgiczną polegającą na przecięciu całkowitym troczków, co w na tym etapie wydaje się najszybszym sposobem radzenia sobie z zespołem bocznego przyparcia rzepki.

W sytuacjach innych niż skrajne oraz czasami w okresie przygotowawczym do operacji konieczne wydaje się prowadzenie działań fizjoterapeutycznych. Poza działaniami fizykoterapeutycznymi skupiającymi się na zmniejszeniu bólu i stanów zapalnych można zastosować szereg zabiegów z zakresu terapii manualnej, kinezyterapii i innych zwiększających ruchomość boczną rzepki i zwiększających siłę mięśni stabilizujących rzepkę. W tym celu należy skupić się na poszczególnych składowych wpływających na rozwój zespołu bocznego przyparcia rzepki znajdujących się w okolicy stawu kolanowego.

Problemy tkankowe, jakich można spodziewać się wokół stawu kolanowego, dzieli się na struktury kontraktylne (inaczej kurczliwe, mięśniowe) i strukturalne (wszystkie inne niż mięśniowe). Do tego dochodzą problemy funkcjonalne, które często są wynikiem współpracy ze sobą wszystkich bądź części składowych tkankowych.

Do struktur kontraktylnych, których praca jest zaburzona w zespole bocznego przyparcia rzepki, zalicza się:

• niewydolność mięśnia VMO (vastus medialis oblique, głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego) i nadmierne napięcie LMO (boczna głowa mięśnia czworogłowego uda),
• brak rozciągnięcia grupy kulszowo-goleniowej.

Do struktur pasywnych, których praca jest zaburzona w zespole bocznego przyparcia rzepki, zalicza się:

• przykurcz pasma biodrowo-piszczelowego,
• przykurcz troczków bocznych,
• zwiększona koślawość stawu kolanowego kąt Q powyżej 20°,
• niestabilność kostna stawu rzepkowo-udowego (płytki rowek rzepkowy w kości udowej – kąt powierzchni stawowej większy niż 140° według skali Zacharzewskiego lub/i wyniosłość udowa rzepki zmniejszona według typu rzepek Wiberga).

Problemy funkcjonalne będące wynikiem dysfunkcji strukturalnych

Zaburzenie funkcjonalne należy rozpatrywać po rozwiązaniu problemów strukturalnych, opierając się na prawidłowych wzorcach i ich automatyzacji:

• chodzenie na ugiętych kolanach,
• koślawienie kolana w trakcie wykonywania przysiadu spowodowane przykurczem stawowym łańcucha kończyny dolnej lub słabym wytrenowaniem siły mięśniowej kończyny dolnej (zbyt duży ciężar).

Postępowanie w przypadku niewydolności głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego

Niewydolność VMO jest ściśle związana ze zwiększonym napięciem mięśnia LMO według zasady: „Organizm nie lubi luzu i zawsze dąży do napięcia”. Napięcie, jakie ma głowa boczna mięśnia czworogłowego, jest nieadekwatnie większe niż napięcie, jakie ma głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego.

Powodem tego jest fakt, że obie te głowy nie są typowymi antagonistami w stosunku do siebie, co wynika z kąta, pod jakim odchodzą ich włókna mięśniowe względem przyczepu dystalnego do rzepki. Włókna VMO odchodzą pod kątem 70° względem osi długiej rzepki, co powoduje, że jest ona głównie stabilizatorem przyśrodkowym rzepki w niewielkiej tylko części, biorąc udział w prostowaniu stawu kolanowego. P...