Choroba Osgood-Schlattera (Osgood-Schlatter disease – OSD) jest znana już od ponad 100 lat, lecz jej etiologia wciąż nie została do końca wyjaśniona. W 1903 r. Robert Bayley Osgood i Carl Schlatter opisali w niezależnych pracach awulsyjne działanie dystalnego przyczepu więzadła rzepki na guzowatość kości piszczelowej. Wówczas najpopularniejszą teorią dotyczącą przyczyn uszkodzenia guzowatości kości piszczelowej była jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej [2–4]. W roku 1958 Rappa i LaZertea, w efekcie wspólnie przeprowadzonych badań, wykazali brak cech martwiczych charakterystycznych dla tej jednostki, sugerując jednocześnie, że źródłem OSD mogą być procesy degeneracyjne więzadła rzepki, urazy i infekcje [2, 5]. Inne źródła poszukują podłoża choroby w samym awulsyjnym działaniu więzadła rzepki, wywołanym częstą i powtarzającą się intensywną pracą mięśnia czworogłowego uda. Według tej tezy, rezultatem nadmiernej pracy mięśnia prostego uda jest defragmentacja jądra kostnienia guzowatości kości piszczelowej [6–8].
Czynniki ryzyka
Choroba Osgood-Schlattera pojawia się u dzieci pomiędzy 8. a 15. rokiem życia (8–13 dziewczynki, 10–15 chłopcy) [9]. Bez względu na płeć chorego OSD daje bardzo zbliżone objawy, występując jednak częściej u chłopców, co prawdopodobnie związane jest z większą aktywnością fizyczną niż w przypadku dziewczynek. Często objawia się obustronnie (20–30%) [1, 2, 10, 11]. W dyscyplinach, w których dominują skoki, kopnięcia oraz biegi, występuje zwiększone ryzyko tej choroby. Do tych sportów zalicza się m.in.: football amerykański, siatkówkę, koszykówkę, piłkę nożną, gimnastykę, łyżwiarstwo figurowe [9]. Drewek i wsp. w swojej pracy przedstawili częstotliwość wystąpienia objawów w takich aktywnościach, jak koszykówka (2 chorych z 23 badanych), piłka nożna (6 chorych z 54 badanych), lekkoatletyka (11 chorych z 93 badanych), gimnastyka (1 chory z 29 badanych), tenis (1 chory z 21 badanych) [2].
Diagnostyka
Diagnostyka OSD bazuje na wywiadzie, badaniu klinicznym i ocenie zdjęcia rentgenowskiego (RTG) [12]. Wielu autorów proponuje również wykonanie badania ultrasonograficznego (USG) jako dostępnego, szybkiego, nieszkodliwego, a przede wszystkim dającego wymierne wyniki [7, 13]. Zarówno tomografia komputerowa, jak i rezonans magnetyczny powinny być rozważane jedynie w przypadkach nietypowych [7].
Podczas wywiadu młodzi sportowcy najczęściej uskarżają się na tkliwość ok. 5–7 cm poniżej rzepki [14], a także na ból, który zwiększa się w trakcie bądź po aktywności fizycznej [12]. Możliwe jest wystąpienie obrzęku w okolicy guzowatości kości piszczelowej wskutek długotrwałego działania choroby [14]. Badanie RTG wykazuje rozrost guzowatości kości piszczelowej lub/i jej defragmentację. Często zaobserwować można wyższe ustawienie rzepki (zdj. 1). W badaniu USG uwidacznia się dodatkowo obrzęk kaletki podrzepkowej powierzchownej oraz głębokiej, a także zwiększone ukrwienie więzadła rzepki. Innym objawem towarzyszącym OSD jest uczucie sztywności tkanek w okolicy stawu kolanowego i mięśnia czworogłowego uda [12].
Badanie kliniczne powinno zawierać w sobie ocenę:
- ...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- ...i wiele więcej!
