Terapia spastyczności w stadium ostrym choroby

Znajomość mechanizmów tworzenia się spastyczności, jej objawów towarzyszących, czynników, które ją wzmagają lub hamują oraz następstw, jakie niesie ze sobą życie ze spastycznością jest niezbędna zarówno dla fizjoterapeuty, jak i pacjenta. Wiedza ta może zminimalizować rozwój powikłań wtórnych (tab. 1) i pomóc w tworzeniu specjalistycznych programów terapii. Mechanizmy regulacji napięcia mięśniowego wykraczają poza tematykę tego artykułu, warto jednak zapoznać się z nimi we własnym zakresie [2].

W przypadku spastyczności w okresie ostrym, jeśli nie uda się odpowiednio wcześnie wdrożyć działań leczniczych, może ona doprowadzić do postępującej niepełnosprawności w wyniku wtórnych powikłań, takich jak przykurcze, deformacje, odleżyny. Przed rozpoczęciem leczenia spastyczności należy odpowiedzieć na poniższe pytania:

1. Dlaczego należy leczyć spastyczność?
2. Czy są wskazania do leczenia spastyczności?
3. W jaki sposób można zarządzać spastycznością?
4. Jakie są metody zwalczania spastyczności?
5. Jaka powinna być kolejność stosowania metod w celu zmniejszenia spastyczności?
6. Jakie są spodziewane efekty po zastosowaniu określonego postępowania terapeutycznego?

Pacjenci ze spastycznością niewielkiego stopnia często korzystają z niej w czynnościach dnia codziennego, np. założenie skarpetek oraz przy pionizacji, gdy kończyny dolne słabną, a spastyczność umożliwia pacjentowi przyjęcie pozycji stojącej [3]. Natomiast grupą opisywaną w artykule są chorzy w stadium ostrym choroby, w których spastyczność utrudnia lub uniemożliwia codzienne funkcjonowanie poprzez samonapędzający się mechanizm błędnego koła (rys. 1). Spastyczność odpowiada za ból. Ból powoduje ograniczenie ruchomości stawowej (ang. range of motion – ROM). Zmniejszenie ruchomości stawowej doprowadza do ograniczeń w samoobsłudze i wykonywaniu czynności dnia codziennego, czyli w konsekwencji powoduje niepełnosprawność. Skutkiem utrzymującej się lub narastającej spastyczności są komplikacje, m.in. przyjmowanie nieprawidłowej postawy ciała, zaburzenia w funkcjonowaniu pracy jelit, tworzenie się p...