W naszym organizmie występują trzy główne układy sensoryczne: układ przedsionkowy (układ równowagi), układ proprioceptywny (czucia głębokiego) i układ dotykowy. Proprioceptorami nazywamy receptory znajdujące się w narządach ruchu (mięśniach, w torebkach stawowych, w więzadłach, w strukturach okołostawowych, w ścięgnach oraz w okostnej). Receptory te są wrażliwe na siły mechaniczne oddziałujące na ciało, dodatkowo regulują pobudzenie napięcia mięśniowego poprzez właściwe pobudzenie ośrodków ruchowych znajdujących się w korze mózgu. Układ proprioceptywny, wykorzystując dane dostarczone przez receptory z wyżej wymienionych struktur, pozwala nam na określenie, w jakim położeniu znajdują się nasze części ciała, bez kontroli wzroku. Inaczej mówiąc, bodźce proprioceptywne informują o ustawieniu poszczególnych części ciała względem siebie oraz o rodzaju napięcia mięśniowego. Działanie tego systemu jest odruchowe, czyli przebiega w dużym stopniu bez naszej świadomości.
Bez prawidłowej integracji tego układu nie jesteśmy w stanie wykonywać zadań ruchowych bez kontroli wzrokowej (np. wyszukiwanie przedmiotu w torbie, plecaku itp.), a dzięki temu, że układ ten współpracuje z układem przedsionkowym oraz z układem dotykowym (głównie czucie powierzchowne), dziecko jest cały czas stymulowane do dalszego rozwoju [1, 2, 3].
Krótko o rozwoju napięcia mięśniowego
Układ proprioceptywny (czucia głębokiego) rozwija się w życiu płodowym, a dokładniej, gdy płód skończy piąty tydzień; wtedy zaczyna się przepływ impulsów od receptorów aż do synaps nerwowo-mięśniowych. Dochodzi do pobudzenia włókien mięśniowych i ich skurczu, a dzięki temu około szóstego tygodnia ciąży płód ma możliwość poruszania się. Z każdym następnym tygodniem ruchy płodowe stają się coraz większe. Przyszła mama zaczyna odczuwać ruchy swojego dziecka około dwudziestego tygodnia ciąży. Zdarza się, że ruchy mogą być wyczuwalne wcześniej lub nieco później (nie zależy to od tego, czy jest to pierwsza ciąża czy kolejna lub od sylwetki przyszłej mamy, ale od różnych dodatkowych czynników). Cała ta aktywność ruchowa, która zachodzi w brzuchu matki, wpływa na rozwój napięcia mięśniowego [1, 4].
Można powiedzieć, że napięcie mięśniowe, inaczej mówiąc tonus mięśniowy, to opór mięśnia, jaki stawiany jest sile rozciągania działającej na ten mięsień.
Kinestezja i praksja
Kinestezja to świadomość ruchu i położenia poszczególnych części ciała w przestrzeni i względem siebie, która wpływa na kontrol...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- ...i wiele więcej!
