Autor: Anna Słowińska

Skierowanie lekarskie jest warunkiem koniecznym do powstania prawa pacjenta świadczeniobiorcy do wykonania i sfinansowania świadczenia opieki zdrowotnej ze środków publicznych. W niektórych sytuacjach ustawodawca pomija wymóg realizacji świadczenia zdrowotnego na podstawie przedłożonego skierowania. Należy pamiętać, że skierowanie lekarskie stanowi element dokumentacji medycznej pacjenta i korzysta z prawa do ochrony danych osobowych. Ponadto skierowanie nie może sugerować pacjentowi wyboru konkretnej placówki medycznej, ponieważ może to wskazywać na ograniczanie pacjentowi prawa do wyboru świadczeniodawcy. W przypadku rehabilitacji leczniczej realizacja świadczenia odbywa się na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego ważnego 30 dni od daty wystawienia. Ustawodawca zrezygnował bowiem z przyjętej zasady bezterminowości skierowań lekarskich w przypadku realizacji wspomnianych świadczeń.

Zgodnie z przepisami prawa na kierowniku podmiotu leczniczego spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania praw pacjenta w placówce medycznej. Odpowiedzialność ta wyraża się przede wszystkim w zapewnieniu dostępu do informacji o prawach pacjenta, zapewnieniu pacjentom dostępu do dokumentacji medycznej i przestrzeganiu ochrony danych osobowych pacjentów.

Udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu rehabilitacji leczniczej wymaga spełnienia określonych wymagań dotyczących pomieszczeń, sprzętu i personelu przewidzianych przez prawo. Działalność lecznicza zakładu rehabilitacji może być wykonywana wyłącznie w takim zakresie, jaki został zgłoszony do rejestru podmiotów leczniczych. Jakakolwiek zmiana zakresu udzielanych świadczeń może nastąpić tylko po jej uprzednim zgłoszeniu organowi rejestrowemu i uzyskaniu wpisu w księdze rejestrowej. W trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych fizjoterapeuci powinni ponadto pamiętać o przysługujących pacjentom prawach i ich respektowaniu. Prawa pacjenta to integralna część szeroko pojętych praw człowieka, które wymagają przestrzegania.

Niniejszy artykuł omawia problematykę wymagań prawnych do rozpoczęcia działalności leczniczej na przykładzie poradni rehabilitacyjnej. Wskazuje na wymagania prawne, jakie muszą zostać obligatoryjnie spełnione przed rozpoczęciem działalności przez poradnię rehabilitacyjną. Ponadto porusza zagadnienia dotyczące obowiązków kierownika poradni rehabilitacyjnej, wymagania, jakie powinien spełniać regulamin organizacyjny podmiotu leczniczego oraz obowiązki w zakresie zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – obowiązkowo podpisanej nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia działalności leczniczej.

Nowa ustawa o zawodzie fizjoterapeuty nadaje temu zawodowi szereg nowych uprawnień, 
ale i obowiązków. Jej przepisy wejdą w życie 31 maja 2016 r. i w tymże dniu Polska stanie się jednym z państw Unii Europejskiej, w których zawód fizjoterapeuty będzie zawodem regulowanym. Fizjoterapeuci, którzy w dniu wejścia w życie ustawy o zawodzie fizjoterapeuty będą spełniali wszystkie wymagania zawarte w ustawie niezbędne do wykonywania zawodu, automatycznie stają się fizjoterapeutami i będzie im przysługiwało prawo wykonywania zawodu. 

Zgodnie z polskimi przepisami prawa świadczenia gwarantowane jako świadczenia opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych powinny być udzielane zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej. Ponadto przy udzielaniu tych świadczeń należy korzystać z metod diagnostyczno-terapeutycznych, innych niż stosowane w medycynie niekonwencjonalnej, ludowej lub orientalnej. Celem tych świadczeń jest m.in. przywrócenie choremu utraconych sprawności oraz podjęcie działań zapobiegających utracie sprawności w przyszłości. Ze świadczeń zdrowotnych gwarantowanych przez państwo i objętych przepisami prawa może skorzystać pacjent w ramach ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce. 

Obecnie dominującą formą prowadzenia dokumentacji medycznej przez fizjoterapeutów jest forma papierowa. Jednakże coraz więcej osób wykonujących ten zawód medyczny decyduje się na jej prowadzenie w formie elektronicznej. Wynika to z faktu, że e-dokumentacja umożliwia szybszy dostęp do informacji dotyczących stanu zdrowia i udzielonych pacjentom świadczeń zdrowotnych. Dodatkowo e-dokumentacja wyklucza problemy praktyczne związane z brakiem czytelności wpisów dokonanych w dokumentacji papierowej. Przedstawione poniżej uregulowania prawne dotyczące prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej stanowią małe kompendium wiedzy z nadzieją, że przyczyni się ono do wybrania tej formy prowadzenia dokumentacji przez fizjoterapeutów, która w 2017 r. ma stać się formą obowiązkową i wyłączną.

Często zdarza się, że w ramach świadczonych usług gabinet rehabilitacyjny decyduje się na rozszerzenie swojej oferty, w ramach której proponuje wypożyczanie sprzętu rehabilitacyjnego pacjentom. Wypożyczenie sprzętu odbywa się najczęściej w ramach umowy najmu pomiędzy gabinetem rehabilitacyjnym a pacjentem, z czym wiążą się dla stron określone prawa i obowiązki. Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić sprzęt rehabilitacyjny w stanie niepogorszonym, jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy, będące następstwem prawidłowego używania.