Badanie i terapia kręgosłupa lędźwiowego według zasad koncepcji Maitland®

Bóle dolnego odcinka kręgosłupa to dolegliwości, które wystąpią przynajmniej raz w życiu u 80–90% dorosłych ludzi. Pacjenci cierpiący na bóle pleców są główną grupą w praktyce fizjoterapeutycznej. Jako najniżej położony kręgosłup lędźwiowy przenosi największe obciążenia i m.in. dlatego jest podatny na powstawanie przeciążeń i zmian zwyrodnieniowych.

Dwa sąsiednie kręgi wraz ze znajdującym się między nimi dyskiem, stawami międzywyrostkowymi i aparatem więzadłowym tworzą segment ruchowy – najmniejszą jednostkę ruchową kręgosłupa. Do struktur, które mogą być źródłem bólu, należą: 

1. dyski, 
2. stawy międzywyrostkowe, 
3. więzadła, 
4. rdzeń kręgowy, 
5. korzenie nerwów, 
6. tkanka łączna, 
7. mięśnie, 
8. powięzi i naczynia. 

Dodatkowo jako potencjalne miejsce problemu należy brać pod uwagę kręgosłup piersiowy, obszar miednicy, stawy biodrowe i trzewia.

Dyski są unerwione nocyceptywnie i również, bez udziału korzenia nerwowego, mogą być źródłem objawów. Unerwia je nerw zatokowo-kręgowy (nervus sinuvertebralis), który jest nerwem wielosegmentowym i przechodzi linię pośrodkową ciała. Typowy, dyskowy wzorzec bólowy to objawy na dużej powierzchni, rozlane, leżące głęboko na obszarze kręgosłupa lędźwiowego. Ból często promieniuje do pośladka, może sięgać na środek uda i do pachwiny. W historii choroby często występuje opóźnienie pomiędzy czynnikiem wywołującym a powstaniem objawu.

Wzorce bólowe stawów międzywyrostkowych odzwierciedla ich unerwienie. Unerwiająca je gałązka przyśrodkowa gałęzi grzbietowej nie przechodzi na drugą stronę ciała. Z tego powodu bóle są zwykle jednostronne i najczęściej dobrze lokalizowane przez pacjenta. Przy dłużej utrzymujących się problemach ze stawami międzywyrostkowymi może dojść do objawów pseudokorzeniowych (bóle promieniujące) w kończynie dolnej oraz w podbrzuszu. 

W przypadku problemów z kręgosłupem lędźwiowym obserwuje się czasami bóle promieniujące poniżej pośladka. Rozpoznaje się bóle korzeniowe i pseudokorzeniowe. Bóle korzeniowe występują w obszarze dermatomu. Pacjenci opisują bóle jako palące, przecinające, biegnące w linii nerwu. Najczęściej są silniejsze dystalnie niż proksymalnie. Inne objawy to hiperestezje, parestezje i osłabienie mięśniowe. Promieniujące bóle pseudokorzeniowe nie są – w przeciwieństwie do bólów korzeniowych – dermatomalne, lecz rozlane na dużej powierzchni, głębokie i często nie są dokładnie zlokalizowane. Przy bóla...